Tras las ermitas desaparecidas de Ibero: reconstrucción documentada de su localización probable [Iberoko ermita desagertuen bila: kokapen probablearen berreraikuntza dokumentatua]

  • Francisco Idareta Goldaracena Profesor Titular en la Universidad Pública de Navarra e investigador en el Instituto de Investigación Social Avanzada I-Communitas de la misma universidad [Espainia] https://orcid.org/0000-0003-0325-5298
  • Ainhoa Urra Barandiaran Presidenta de la Comisión para la Investigación y Preservación del Patrimonio de Ibero. Doctora en Ciencias de la Educación por la Universidad de Navarra [Espainia]
Gako-hitzak: ermitak, Ibero (Oltzako Zendea), notario-dokumentazioa, ondare erlijiosoa, paisaiaren arkeologia

Laburpena

Ikerketa honen helburua Iberoko (Nafarroa) lau ermita historikoen kokapen probableena finkatzea da. Haien existentzia ukaezina bada ere, haien kokapena zalantzazkoa izan da, iturri zatikatuek eta lurraldearen bilakaerak erreferentzia espazialak lausotu baitituzte. Metodologia katastro, notario-protokolo, erregistro elizkoi, udal-agirien eta ahozko iturrien azterketa kritikoan oinarritu da, aurreko historiografiarekin alderatuta. Ondorio nagusi gisa, ikerketak ermita horien kokapena zehazten du eta erakusten du nola iturri nagusietarako sarbide mugatuak tokiko memoria historikoaren transmisioa baldintzatu duen.

Estatistikak

78
##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

Altadill, J. (1923). De re geographico-histórica: vías y vestigios romanos en Navarra. Imprenta de la Diputación de Guipúzcoa.

Arraiza, J. (1988). Ibero: Vía crucis en vascuence de comienzos del siglo XIX. Fontes Linguae Vasconum, 51, 143-154. https://doi.org/10.35462/flv51.9

Caamaño Suárez, M. (2003). As Construcción da Arquitectura Popular. Patrimonio etnográfico de Galicia. Hércules de Ediciones.

Castiella-Rodríguez, A., Faro-Carballa, J. A., García-García, M. L., García-Gazólaz,

J., García-Jaurrieta, D., Garrigó-Reixach, J., Prieto-Vinagre, J. J., Sánchez-Carpintero-Plano, I. & Sesma-Sesma, J. (1999). Poblamiento y territorialidad en la Cuenca de Pamplona: Una visión arqueológica. Memoria de investigación 1994-1998. Cuadernos de Arqueología de la Universidad de Navarra. bit.ly/3GzpEd6

Erburu, J. J. (2012). Ibero: el pueblo y su historia. Lamiñarra.

García, E., Sala, R. & Ortiz-Quintana, H. (2018). Prospección georradar en el yacimiento arqueológico de Isterria, Ibero (Cendea de Olza, Navarra). SOT Prospecció Arqueològica.

Jimeno Jurío, J. M.ª. (1989). Toponimia de la Cuenca de Pamplona. Cendea de Olza. Euskaltzaindia.

Jimeno Jurío, J. M.ª. (2004). Estudios de toponimia de Navarra. Pamiela.

Jimeno Jurío, J. M.ª. (2013). Toponimia histórica de Navarra. Pamiela.

López Sellés, J. (1974). Contribución a un catálogo de ermitas de Navarra. Merindad de Pamplona. Diputación Foral de Navarra.

Madoz, P. (1847). Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar (Tomo IX). Est. Literario-Tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.

Moret, J. (1665). Investigaciones Históricas de las Antigüedades del Reino de Navarra. Gaspar Martínez.

Saavedra, J. (2010). Ingenios hidráulicos preindustriales: Molinos, batanes y aserraderos a lo largo del río das Gándaras, Vilasantar. Universidad de A Coruña. https://bit.ly/4kjsSQn

San Martín, B. (1961). Pinceladas de un joven. Escuela del Trabajo de Navarra - Profesionales Salesianos.

Taracena, B. & Vázquez de Parga, L. (1946). Excavaciones en Navarra. Príncipe de Viana, 24(7), 413-470.

Unzu, M. & Peréx, M. J. (1997). Ibero: ¿Balneario romano? En M. J. Peréx (Ed.), Termalismo antiguo (pp. 339-344). Casa de Velázquez / UNED.

Argitaratuta
2025-12-23