Erlazio-atzizkia eta hitz-ordenaren aldaketa [El sufijo relacional vasco y el cambio de orden de palabras]

Palabras clave: orden de palabras., morfología, diacronía, sufijo -ko

Resumen

En el presente trabajo se analiza la posición de los sintagmas que contienen el sufijo de relación -ko (pronominal o postnominal) desde un punto de vista diacrónico. Mediante dicho sufijo se crean modificadores adjetivales a partir de adverbios, sintagmas nominales o sustantivos dotados con casos locativos, instrumentales o posposiciones. El objeto del trabajo es describir la variación existente en el orden de las palabras e identificar los factores que influyen en el uso de unas u otras variantes. Se propone que los modificadores con -ko postnominal fueron creados tras la lexicalización como adjetivos de algunos sintagmas dotados del sufijo relacional; en concreto, su posición sintáctica cambió a la del adjetivo, pasando de ser pronominales a postnominales.

Estadísticas

187
La descarga de datos todavía no está disponible.

Referencias

Altuna, P. (1980). Linguae vasconum primitiae (edizio kritikoa). Bilbo: Mensajero & Euskaltzaindia.

Azkarate, M. (1990). Hitz elkartuak euskaraz. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.

Azkarate, M. & Altuna, P. (1992). -ko/-dun atzizkiez. In Luis Villasanteri omenaldia (91-111. orr.). Bilbo: Euskaltzaindia. (Iker, 6).

Bilbao, G., Gomez, R., Lakarra, J., Manterola, J., Mounole, C., & Urgell, B. (prestatzen). Gabriel Echart zuberotarraren eta Miguel Ros erronkariarraren arteko gutuneria (1615-1617).

Bilbao, G., Gomez, R., Lakarra, J., Manterola, J., Mounole, C., & Urgell, B. (2010). Lazarraga eskuizkribua: edizioa eta azterketa (1.0). Vitoria-Gasteiz: UPV/EHU. Hemendik hartua: http://www.lazarraga.com

Cierbide, R. (1994). Toponimia Alavesa: Apeo de Vitoria y su jurisdiccion de 1481- 1486. ASJU, 28(2), 543-568.

De Rijk, R. P. G. (1998 [1993]). Basque hospitality and the suffix -ko. In De lingua vasconum: selected writings (377-389. orr.). Bilbo: UPV/EHU. (ASJU-ren Gehigarriak, 43).

De Rijk, R. P. G. (2008). Standard Basque: a progressive grammar. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.

Eguzkitza, A. (1993). Adnominals in the grammar of Basque. In J. I. Hualde & J. Ortiz de Urbina (arg.), Generative Studies in Basque Linguistics (163-188. orr.). Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/cilt.105.07egu

Euskara Institutua. (d. g.). Izenlagunak eta izenondoak. In Sareko Euskal Gramatika (SEG). Hemendik hartua: www.ehu.eus/seg

Goenaga, P. (1981). Ohizko euskal sintaxia eta sintaxi berria. In A. Tovar (arg.), Euskal linguistika eta literatura: bide berriak (139-161. orr.). Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.

Goenaga, P. (1985). Gramatika bideetan. Erein: Donostia.

Goenaga, P. (2003). -en eta -ko atzizkiez berriro. In Euskal gramatikari eta literaturari buruzko jardunaldiak xxi. mendearen atarian (I-II) (279-303. orr.). Bilbo: Euskaltzaindia.

Jensen, F. (1994). Syntaxe de l’ancien occitan. Tubingen: Max Niemeyer.

Koptjevskaja-Tamm, M. (2002). Adnominal possession in the European languages: form and function. stuf-Language Typology and Universals, 55(2), 141- 172. https://doi.org/10.1524/stuf.2002.55.2.141

Koptjevskaja-Tamm, M. (2004). Maria’s ring of gold: Adnominal possession and non-anchoring relations in European languages. In J. Kim, Y. A. Lander, & B. H. Partee (arg.), Possessives and beyond: semantics and syntax (155- 181. orr.). Amherst: GLSA Publications.

Krajewska, D. (2016). Euskarazko erlatiboen diakroniaz: testu zaharren azterketa. FLV, 122, 223-248.

Krajewska, D. (2017). Euskararen sintaxi diakronikorantz. Doktore tesia, UPV/EHU. doi: 10.13140/RG.2.2.18154.62405.

Krajewska, D., Zuloaga, E., Ariztimuno, B. Santazilia, E., Uribe-Etxebarria, O., & Reguero, U. (2016). Esteve Materraren Do(c)trina Christiana (1617 & 1623): edizioa eta azterketa. Vitoria-Gasteiz & Bilbo: UPV/EHU & Euskaltzaindia.

Kuryłowicz, J. (1964). The inflectional categories of Indo-European. Heidelberg: C. Winter.

Lafon, R. (1999 [1965]). Les deux genitifs en basque. In J. Haritschelhar & P. Charritton (arg.), Vasconiana (173-197. orr.). Bilbo: Euskaltzaindia.

Lakarra, J. A. (1996). Refranes y sentencias (1596): ikerketak eta edizioa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Lakarra, J. A. (2005). Prolegomenos a la reconstrucción de segundo grado y al analisis del cambio tipologico en (proto)vasco. Palaeohispanica, 5, 407-470.

Lapesa, R. (2000 [1975]). La colocacion del calificativo atributivo en español. In Estudios de morfosintaxis histórica del español (210-234. orr.). Madril: Gredos.

Magni, E. (2013). Synchronic gradience and language change in Latin genitive constructions. In A. Giacalone Ramat, C. Mauri & P. Molinelli (arg.), Synchrony and diachrony. A dynamic interface (177-199. orr.). Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/slcs.133.08mag

Martinez, A. (2006). La frase adjetiva. El orden del sustantivo y el adjetivo. In C. Company Company (arg.), Sintaxis histórica de la lengua española, 2: La frase nominal (1223-1320. orr.). Mexiko: FCE, UNAM.

Martinez-Areta, M. (2011). Euskararen hitz hurrenkeraren garaikaketa baterako materialak. Oihenart, 26, 343-379.

Mitxelena, K. (2011). Obras completas. J. A. Lakarra & I. Ruiz Arzalluz (arg.), Donostia & Gasteiz: ≪Julio Urkixo≫ Euskal Filologia Mintegia, Gipuzkoako Foru Aldundia, upv/ehuko Argitalpen Zerbitzua. I-XV. liburukiak.

Mitxelena, K. (2011 [1953/1973]). Apellidos vascos. In Mitxelena (2011), IX. liburukia (1-235. orr.).

Mitxelena, K. (2011 [1958]). N. Landuchio, Dictionarium linguae Cantabricae (1562). In Mitxelena (2011), xXII. liburukia (199-363. orr.).

Mitxelena, K. (2011 [1964]). Textos arcaicos vascos. In Mitxelena (2011), XII. liburukia (1-171. orr.).

Mitxelena, K. (2011 [1972]). Etimologia y transformacion. In Mitxelena (2011), VII. liburukia (93-107. orr.).

Nikolaeva, I. and Spencer, A. (2010). The Possession-Modification Scale: A universal of nominal morphosyntax. Lan argitaragabea. Hemendik hartua: https://www.researchgate.net/publication/253508645_The_Possession-Modification_Scale_A_Universal_of_Nominal_Morphosyntax

Odriozola Pereira, J. C. & Cantero Gutierrez, A. (1992). Euskal izenondoaren kokapenari buruzko zenbait ohar. Euskera, 37(2), 1035-1048.

Padilla-Moyano, M. (prestatzen). Oloroeko katixima: edizioa eta azterketa.

Pagola, R. M., Iribar, J. J., & Iribar, I. (arg.). (1997). Bonaparte ondareko eskuizkribuak: erronkariera. Bilbo: Universidad de Deusto.

Reguero Ugarte, U. (2011). Erdi Aroko euskararen corpusa osatzeko ekarpena. ASJU, 45(2), 153-233.

Reguero Ugarte, U. (2012). Erdi Aroko Euskara: dialektalizazioaren hastapenetarantz. Master tesia, UPV/EHU.

Reguero Ugarte, U. (2013). Word order. In M. Martinez-Areta (arg.), Basque and proto-Basque. Language-internal and typological approaches to linguistic reconstruction, (429-460. orr.). Frankfurt am Main: Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-3-653-02701-3

Salaberri Munoa, P. (2014). Leizarragaren idazlanetan barrena. Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua.

Salaberri Zaratiegi, P. (2003). Euskal deiturategia: patronimia. Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.

Salvi, G. (2016). Word order. In A. Ledgeway & M. Maiden (arg.), The Oxford guide to the Romance languages (997-1011. orr.). Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199677108.003.0062

Trask, R. L. (1984). Synchronic and diachronic studies in the grammar of Basque. Doktore tesia, School of Oriental and African Studies (University of London).

Trask, R. L. (1985). -ko atzizkia euskaraz. Euskera, 30(1), 165-173.

Trask, R. L. (1997). The history of Basque. Londres: Routledge.

Trask, R. L. (2003). The noun phrase: nouns, determiners and modifiers; pronouns and names. In J. I. Hualde & J. Ortiz de Urbina (arg.), A grammar of Basque (113-170. orr.). Berlin: Mouton de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110895285.113

Ulibarri Orueta, K. (2010). Viva Jesus dotrina: edizioa eta azterketa. ASJU, 44(2), 41-154.

Zabala, I. (1999). Izen-sintagma konplexuak: adjektiboen eta izenlagunen segidak. In J. C. Odriozola (arg.), Zenbait gai euskara teknikoaren inguruan (107- 157. orr.). Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua.

Publicado
2019-06-14
Cómo citar
Krajewska, D. (2019). Erlazio-atzizkia eta hitz-ordenaren aldaketa [El sufijo relacional vasco y el cambio de orden de palabras]. Fontes Linguae Vasconum, (127), 85-122. https://doi.org/10.35462/FLV127.3