Gipuzkoa in antiquity: languages and linguistic areas in the light of onomastics [Gipuzkoa en la Edad Antigua: lenguas y áreas lingüísticas a la luz de la onomástica]

Palabras clave: Gipuzkoa, Edad Antigua, lengua vasca, onomástica, epigrafía

Resumen

Some recent studies claim that a pre-Latin Indo-European (Celtic) language was predominant in Gipuzkoa during antiquity. However, the pertinent information available is scant and often questionable. Here we examine the data that can be drawn from Roman-era epigraphy as well as geographers’ and historians’ books in a unified fashion and compare these data with medieval and Modern Age Basque onomastics. The purpose is to shed light on the linguistic situation of Gipuzkoan antiquity from a geographic as well as historical perspective. In the same vein, we attempt to verify whether linguistic and archeological data point in the same direction, in order to determine the existence of one or several cultural areas.

Estadísticas

203
La descarga de datos todavía no está disponible.

Referencias

Alföldy, G. & Witschel, C. (eds.) (1997). Epigraphic database Heidelberg. Retrieved from https://edh-www.adw.uni-heidelberg.de/home.

Anonymous. (1857). Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa. Coutil, L. (1923). Les monuments mégalithiques des environs de Luchon (Haute-Garonne). Bulletin de la Société préhistorique de France, 20, 352-360.

Esteban, M. (1997). El poblamiento de época romana en Gipuzkoa. Isturitz, 8, 53-73.

Gómez-Pantoja, J. (2013). Hispania epigraphica. Retrieved from http://eda-bea.es.

Gorrotxategi, J. (1984). Onomástica Indígena de Aquitania. Bilbao: University of the Basque Country.

Gorrotxategi, J. (1987). Vasco-Céltica. ASJU, 21(3), 951-959.

Gorrotxategi, J. (1995). Los Pirineos entre Galia e Hispania: las lenguas. Veleia, 12, 181-234.

Gorrotxategi, J. (2009). Vasco antiguo: algunas cuestiones de geografía e historia lingüísticas. Palaeohispanica, 9, 539-555.

Gorrotxategi, J. (2012). Las Armas de la Filología: la cuestión del Vasco Antiguo y hallazgos de Iruña-Veleia. In J. A. Lakarra, J. Gorrotxategi & B. Urgell (coord.). Koldo Mitxelena Katedraren II. Biltzarra (pp. 41-70). Vitoria-Gasteiz: University of the Basque Country.

Gorrotxategi, J. (2018). Euskara antzinatean. In J. Gorrotxategi, I. Igartua & J. A. Lakarra (eds.), Euskararen historia (pp. 231-286). Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Gorrotxategi, J., Igartua, I. & Lakarra, J. A. (eds.) (2018). Euskararen historia. Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Gorrotxategi, J. & Ramírez Sádaba, J. L. (2013). La religión de los vascones. Una mirada comparativa. Concomitancias y diferencias con la de sus vecinos. Cuadernos de Arqueología Universidad de Navarra, 21, 113-149.

Hübner, E. (1869). Corpus Inscriptionum Latinarum II. Inscriptiones Hispaniae Latinae. Berlin: Academia Litterarum Regia Borussicae.

Iraburu, J. M. (1972). En torno al topónimo «Morea». FLV, 12, 321-343.

Jordán, C. (2019). Lengua y epigrafía celtibéricas. Zaragoza: Prensas Universitarias de Zaragoza.

Lakarra, J. A., Manterola, J. & Segurola, I. (2019). Euskal Hiztegi Historiko-Etimologikoa (EHHE-200). Bilbao: Euskaltzaindia.

Matasović, R. (2009). Etymological Dictionary of Proto-Celtic. Leiden-Boston: Brill.

Mitxelena, K. (1954). De Onomastica Aquitana. Pirineos, 10, 409-455.

Mitxelena, K. (1956). Guipúzcoa en la época romana. BAP, 12, 69-94.

Mitxelena, K. (1987). Rectificaciones y enmiendas a L. Michelena, Palabras y textos. In K. Mitxelena, Palabras y textos (pp. 467-492). Vitoria-Gasteiz: University of the Basque Country.

Montes, L., Cuchi, J. A. & Domingo, R. (2003). Prospecciones y sondeos en las sierras exteriores de Aragón: V Campaña, 2002. SA LDV IE, 3, 313 -329.

Mujika, J. A. (2018). Historiaurreko itzaletik historiaren hastapenera Gipuzkoan. In E. Torregarai & A. Aragón (coord.), Gipuzkoako historiaren sintesia (pp. 21-131). Donostia/San Sebastián: Gipuzkoako Foru Aldundia. https://doi.org/10.21630/maa.2016.67.10

Mujika, J. A., Agirre, J., Aiestaran, M., Arévalo, E., Edeso, J. M., Goikoetxea, I., Lopetegi, A., Orúe, I., Pérez Díaz, S., Pérez López, L., Ruiz Alonso, M., Ruiz González, D. & Zaldua, L. M. (2019). El ritual de la incineración durante el Bronce Final-Hierro en el conjunto de Beaskinarte (Sierra de Aralar, Gipuzkoa). Munibe (Antropologia - Arkeologia), 70, 157-183.

Peñalver, X. (2004). Mairubaratzak. Pirinioetako harrespilak. Munibe (Antropologia-Arkeologia), supplement 19, 89-212.

Prósper, B. M. (2002). Lenguas y religiones prerromanas del occidente de la Península Ibérica. Salamanca: University of Salamanca.

Prósper, B. M. (2018). The Indo-European Personal names of Pannonia, Noricum and Northern Italy: Comparative and Superlative Forms in Celtic, Venetic, and South-Picene. Voprosy Onomastiki, 5(2), 108-138. https://doi.org/10.15826/vopr_onom.2018.15.2.017

Salaberri, P. (1994). Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez. Bilbao: Euskaltzaindia.

Salaberri, P. (2000). Acerca del sufijo toponimico -ain. FLV, 83, 113-137.

Salaberri, P. (2009). Izen ttipiak euskaraz. Bilbao: Euskaltzaindia.

Salaberri, P. (2015). Araba / Álava. Los nombres de nuestros pueblos. Bilbao: Euskaltzaindia.

Salaberri, P. & Zaldua, L.M. (2019). Gipuzkoako herrien izenak. Lekukotasunak eta etimologia. Bilbao: Euskaltzaindia.

Solin, H. & Salomies, O. (1994). Repertorium nominum gentilium et cognominum latinorum. Hildesheim-Zurich-New York: Olms & Weidmann, second edition.

Vallejo, J.M. (2006). Lenguas prerromanas del País Vasco. In A. Alday, P. Barruso & J.A. Lema (eds.), Historia del País Vasco. Prehistoria y Antigüedad (pp. 195-203). Donostia/San Sebastián: Hiria Liburuak.

Velaza, J. (2012). El vasco antiguo y las lenguas vecinas según la epigrafía. In I. Igartua (ed.), Euskara eta inguruko hizkuntzak historian zehar (pp. 75-84). Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Villar, F. & Prósper, B. M. (2005). Vascos, celtas e indoeuropeos. Genes y lenguas. Salamanca: University of Salamanca.

Zaldua, L. M. (2016). Sobre el elemento indoeuropeo pre-latino en la toponimia de Vasconia: los nombres de lugar terminados en -ama. FLV, 121, 185-233. https://doi.org/10.35462/flv121.6

Zaldua, L. M. (2018). Onomastikaren ekarpena populatzearen berreraiketan Euskal Herrian. ASJU, 52(1-2), 867-898. https://doi.org/10.1387/asju.20234

Zaldua, L. M. (2020). Latinaren aurreko osagai indoeuroparra Euskal Herriko toponimian: bukaeran -(iz)amo duten leku izenak. In E. Santazilia, D. Krajewska, E. Zuloaga & B. Ariztimuño (eds.), Fontes Linguae Vasconum 50 urte: ekarpen berriak euskararen ikerketari / Nuevas aportaciones al estudio de la lengua vasca (pp. 595-609). Iruña: Nafarroako Gobernua. https://doi.org/10.35462/fontes50urte.38

Publicado
2021-06-30
Cómo citar
Zaldua Etxabe, L. M. (2021). Gipuzkoa in antiquity: languages and linguistic areas in the light of onomastics [Gipuzkoa en la Edad Antigua: lenguas y áreas lingüísticas a la luz de la onomástica]. Fontes Linguae Vasconum, (131), 213-235. https://doi.org/10.35462/flv131.11