Sobre el origen de Martín Portal, autor de la poesía premiada en Pamplona en 1610

  • Gontzal Aldai Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea [España]
Palabras clave: Martin Portal, dialectología histórica del euskera, siglo XVII, euskera navarro occidental, euskera alavés, euskera guipuzcoano noroccidental

Resumen

En este artículo hago un recorrido histórico por distintas zonas del euskera occidental y zonas limítrofes, intentando encontrar entre ellas la ubicación más adecuada para el origen de Martín Portal, autor de la poesía vasca de tema religioso premiada en Pamplona el año 1610. Tras ese estudio, llego a la conclusión de que no está probado, como se ha tendido a aceptar, que Martín Portal proceda del oeste de Navarra (concretamente de Burunda, Ameskoa o Lana) o del este de Álava (probablemente de Asparrena, Harana, Arraia-Maeztu o Kanpezu). El recorrido que hago en este artículo muestra que Martín Portal perfectamente podría provenir del noroeste de Gipuzkoa. De todas formas, además de indagar en el origen de Portal, en este escrito pretendo también hacer una reflexión sobre cómo llegamos a algunas de las conclusiones que solemos compartir en la filología vasca moderna.

Estadísticas

103
La descarga de datos todavía no está disponible.

Referencias

AGUD, M. & MITXELENA, L., 1958, N. Landuchio, Dictionarium Linguae Cantabricae (1562). Anejos de ASJU, III, San Sebastián, Publicaciones del Seminario «Julio de Urquijo», ASJU.

ALDAI, G., 1999, «Hegoaldeko Goinafarrera Zaharra: aditz laguntzaileekiko ezaugarri zenbait», Fontes Linguae Vasconum, 31 (81), 263-274.

ALDAI, G., 2002, The grammaticalization of present and past in Basque, Doctoral dissertation, University of Southern California, Dept. of Linguistics.

ALTUNA, F., 1998, «Acto Contriciocoa eriotzaco orduraco. Julian Garcia de Albeniz. Fidel Altunaren edizioa», in H. Knörr & K. Zuazo (eds.), El euskara alavés: Estudios y textos, Vitoria-Gasteiz, Parlamento Vasco, 517-523.

ALTZIBAR, X., 1991, Gabonsariak / El borracho burlado. Xavier de Munibe. Edición crítica a cargo de Xabier Altzibar, Vitoria-Gasteiz, Parlamento Vasco.

BILBAO, G. et al., Lazarraga eskuizkribua: Edizioa eta azterketa. http://www.lazarraga.com

GARCÍA DE ALBIZU, B., 2004, «El catecismo de Artaza: Nueva evidencia del euskera en Ameskoa», Fontes Linguae Vasconum, 36 (97), 555-579.

GOIKOETXEA MAIZA, I., 1983, Juan Bautista Gámiz Ruiz de Otero, poeta bilingüe alavés del siglo XVIII, Vitoria-Gasteiz, Diputación Foral de Álava.

KEREJETA, M. J., 1991, «Notas sobre las poesías premiadas en Pamplona en 1609 y 1610», in J. A. Lakarra (ed.), Memoriae L. Mitxelena magistri sacrum, Anejos de ASJU, XIV, San Sebastián, Diputación Foral de Gipuzkoa, 161-183.

KNÖRR, H. & ZUAZO, K. (eds.), 1998, El euskara alavés: Estudios y textos, Vitoria-Gasteiz, Parlamento Vasco.

MAKAZAGA, J. M., 2010, Elgoibarko ahozko euskara. (Iker 25), Bilbao, Euskaltzaindia.

MITXELENA, K., 1958, «Introducción [al diccionario de Landuchio]», in M. Agud & K. Mitxelena, N. Landuchio, Dictionarium Linguae Cantabricae (1562), reimpreso en Sobre Historia de la Lengua Vasca, Anejos de ASJU, X, 762-782.

MITXELENA, K., 1964, Textos Arcaicos Vascos, Madrid, Minotauro, (reimpreso en facsímile en 1990, junto a Sarasola 1983, en Anejos de ASJU, XI).

MITXELENA, K., 1983, «[Gamizen olerkiei] Sarrera», in I. Goikoetxea Maiza, Juan Bautista Gámiz Ruiz de Otero, poeta bilingüe alavés del siglo XVIII, Vitoria-Gasteiz: Diputación Foral de Álava, 5-6, reimpreso en Sobre Historia de la Lengua Vasca, Anejos de ASJU, X, 929-931.

MITXELENA, K. & SARASOLA, I., 1987-2005, Diccionario General Vasco - Orotariko Euskal Hiztegia, 16 volúmenes, Bilbao, Euskaltzaindia, http://www.euskaltzaindia.net/oeh

MOUNOLE, C., 2007, «Perifrasi zaharra Mendebalde eta Erdialdeko euskara zaharrean: Azterketa kuantifikatiboa eta proposamen berria», Anuario del Seminario Julio de Urquijo, ASJU , 41 (1), 67-138.

SALABERRI ZARATIEGI, P., 1998, «Arabako mugako nafar hizkeren inguruan», in Iñaki Camino (ed.), Nafarroako hizkerak, Bilbao, Udako Euskal Unibertsitatea, 49-87.

SALABERRI ZARATIEGI, P., 2004, «Artatzako euskal testua. Transkripzioa eta hizkuntza azterketa», Fontes Linguae Vasconum, 36 (97), 537-554.

SARASOLA, I., 1983, Contribución al estudio y edición de textos antiguos vascos, (reimpreso en facsímile, 1990, junto a Mitxelena 1964, en Anejos de ASJU, XI ).

URGELL, B., 2006, «Para la historia del sustantivo verbal en vasco», Anuario del Seminario Julio de Urquijo, ASJU, 40 (1-2), 21-948. (Número especial: J. A. Lakarra & J.I. Hualde (eds.), Studies in Basque and historical linguistics in memory of R. L. Trask).

YRIZAR, P., 1991a, «Sobre la extension del subjuntivo y del potencial vizcaínos», in J.A. Lakarra (ed.), Memoriae L. Mitxelena magistri sacrum, Anejos de ASJU, XIV, San Sebastián, Diputación Foral de Gipuzkoa, 1093-1104.

YRIZAR, P., 1991b, Morfología del verbo auxiliar guipuzcoano. Estudio dialectológico. Tomo I: Subdialecto septentrional, Bilbao, Euskaltzaindia.

ZUAZO, K., 1998, «Arabako Euskara», in H. Knörr & K. Zuazo (eds.), El euskara alavés: Estudios y textos, Vitoria-Gasteiz, Parlamento Vasco, 125-189.

ZUAZO, K., 2006, Deba ibarreko euskara. Dialektologia eta tokiko batua, Oñati, Badihardugu.

ZUAZO, K., 2010a, Sakanako euskara. Burundako hizkera, Iruña, Nafarroako Gobernua.

ZUAZO, K., 2010b, El euskera y sus dialectos. Origen, evolución y propuestas de futuro, Irun, Alberdania.

Publicado
2012-06-30
Cómo citar
Aldai, G. (2012). Sobre el origen de Martín Portal, autor de la poesía premiada en Pamplona en 1610. Fontes Linguae Vasconum, (114), 93-117. https://doi.org/10.35462/flv114.4