Alderaketa adierazkorrak. Bezain-en erabilera euskaraz [Uso de bezain en euskera]
Resumen
En este artículo nos ocupamos de las que hemos llamado “comparaciones expresivas”. La mayor parte de ellas han sido extraídas de la literatura, pero hay también algunos ejemplos recogidos del euskera oral. Como es sabido, en las lenguas de nuestro entorno (en castellano, francés, inglés...) las comparaciones de este tipo son numerosas, los hablantes las emplean casi sin darse cuenta, debido, seguramente, a la fuerte presencia social de dichas lenguas. En el caso del euskera, en cambio, a pesar de ser bastante frecuentes en las obras literarias, lo son mucho menos –salvando las diferencias– en la lengua hablada, probablemente por la escasa presencia que tiene en la sociedad. Por otra parte, queremos señalar la diferencia observada entre la Vasconia continental y la peninsular, ya que mientras que en la primera la forma más habitual es la que emplea bezain, en la segunda lo más frecuente es la comparación mediante baino...-ago. Con todo, debemos aclarar que tanto la una como la otra se emplean en las dos vertientes del Pirineo; lo que cambia es la proporción, la frecuencia de uso de una y otra forma.
Estadísticas
Referencias
ADÉMA, G., 1887, Escualdun Pelegrinaren Bidaltzailea, Baiona.
AGIRRE ASTEASUKOA J. B., 1978 (1850), Eracusaldiac, 2. alea, Hordago, Donostia. 1850eko argitaraldia Tolosan egin zen.
AGIRRE, Tx., 1966, Garoa, Arantzazuko frantziskotarren argitaldaria, Oñati.
ARBELBIDE, X., 2003, Euskaldunak Aljerian 1954-1962, Elkarlanean, Donostia.
AZPIROTZ, J., 1997, Alkarrentzat jaioak, Auspoa 250, Oiartzun.
BARBIER, J., 1926, Piarres, Baiona.
BARBIER, J., 1987, Supazter xokoan, E. Valenciak paratu argitalpena, Klasikoak 16, Euskal Editoreen Elkartea & Eusko Jaurlaritza, Donostia.
BARBIER, J., 1996, Piarres II, Ane Loidik paratu argitalpena, Klasikoak 78, Euskal Editoreen Elkartea & Eusko Jaurlaritza, Donostia.
DIRASSAR, J., 1995, Hegiko bordatik, Elkar, Donostia.
DUHAU, H., 2003, Hasian Hasi. Beskoitzeko Euskara (Beskoitzeko Heskuara), Euskal Kultur Erakundea & Beskoitze, Donibane Lohizune.
DUVOISIN, J. P., 1986 (1858), Laborantzako liburua, Euskal Editoreen Elkartea, Zarautz.
ELIZANBURU, J. B., 1982, Piarres Adame, Elkar, Lizarra.
ELIZANBURU, M., 1993, Lehenagoko eskualdunak zer ziren, Klasikoak 58, Euskal Editoreen Elkartea & Eusko Jaurlaritza, Donostia.
ETXAMENDI, E., 1988, Gilentegiko Gilen, Gipuzkoako Kutxa, Donostia.
ETXARREN-LOHIGORRI, J. B., 1993, Zubi madarikatua, Pamiela, Iruñea.
ETXEBARNE, E., 1989, Erramun Harginaren Oroitzapenak, Auspoa Liburutegia 198, Donostia.
ETXEPARE, J., 1988, Jean Etchepare Mirikuaren Idazlanak. III Kazetaritza (A) (1903-1915), Piarres Xarrittonek prestatu argitalpena, Elkar, Donostia.
ETXEPARE LANDERRETXE, J., 1991, Mendekoste gereziak, Inazio Mujikak paratu argitalpena, Erein, Donostia.
HIRIART-URRUTI ALTHEGI, J. (HUA), 2004, Ni kazeta-egilea naiz. Artikulu, berri, istorio, X. Altzibarrek prestatu edizioa, Labayru Ikastegia, Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, Bilbo.
HIRIART-URRUTI DARRAIDOU, J. (HUD), 1992, Aitaren etxerat, Donostia.
IRAZUSTA, J. J., 1994, Nork bere bidea, Auspoa, Oiartzun.
KAMINO, P. & SALABERRI, P., 2007, Luzaideko euskararen hiztegia, Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia, Mendaur III, Iruñea.
LAFITTE, P., 1982, Murtuts eta bertze..., Elkar, Baiona - Donostia.
LAFITTE, P., 2002, Kazetari-lan hautatuak, Elkar, Donostia. Larre, E., 2001, Ene artzain-etxolak, Auspoa - Sendoa 273, Oiartzun. Larzabal, P., 1991, Piarres Larzabalen Idazlanak. I. Etxahun eta…, P. Xarrittonek paratua, Elkar, Donostia.
LAFITTE, P., 1992, Piarres Larzabalen Idazlanak. III. Orreaga…, P. Xarrittonek paratua, Elkar, Donostia.
LAFITTE, P., 1992b, Piarres Larzabalen Idazlanak. IV. Matalas…, P. Xarrittonek paratua, Elkar, Donostia.
LAFITTE, P., 1996, Piarres Larzabalen Idazlanak. V. Ipuin eta ixtorio, P. Xarrittonek paratua, Elkar, Donostia.
LAFITTE, P., 1998, Piarres Larzabalen Idazlanak. VII. Oroitzapenak, P. Xarrittonek paratua, Elkar, Donostia.
LASARTE, M., 1994, Lazkao-Txiki gogoan, Auspoa, Oiartzun.
LASARTE, M., 1997, Kantuaren ordaiñez, Auspoa 248, Oiartzun.
LÉON, L., 1993, Alegia deus ez! Elkar, Donostia - Baiona.
MINABERRI, M., 1998, Marijane konta zan, Elkarlanean, Donostia.
MUJIKA, T., 1996, Errekaldeko intxaurraren itzala, Auspoa 235, Oiartzun.
NARBAITZ, P. «P. Arradoy», 1999, Kattalinen gogoetak, Elkarlanean, Donostian.
OSA, E., 1990, Euskararen hitzordena, Euskal Herriko Unibertsitateea, Bilbo.
PERURENA, P., 1994, Marasmus femeninus, Elkar, Donostia.
PERURENA, P., 2001, Trapuan pupua, Erein, Donostia.
SAINT-PIERRE, P. «Anxuberro», 1998, 14eko Gerla Handia, Piarres Xarrittonek paratu argitalpena, Klasikoak, 85, Euskal Editoreen Elkartea & Eusko Jaurlaritza, Donostia.
SALABERRIA, S., 1994, Neronek tirako nizkin, Auspoa, Oiartzun.
SALABERRIA, S., 1997, Sagardotegiak, Auspoa 247, Oiartzun.
UZTAPIDE, 1975, Lengo egunak gogoan, Auspoa, Tolosa.
XALBADOR (Ferranddo Aire), 1976, Odolaren mintzoa, Auspoa Liburutegia, Tolosa.
ZENDOIA, N., 1998, Beranduko birigarroa, Auspoa 254, Oiartzun.
Derechos de autor 2008 Peio Kamino Kaminondo, Patxi Salaberri Zaratiegi
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
