Artatzako euskal testua. Transkripzioa eta hizkuntza azterketa

Patxi Salaberri Zaratiegi

doi:10.35462/flv97.5

Patxi Salaberri Zaratiegi [España]

Resumen

En este artículo transcribimos primero el texto del zudairiarra Juan Vicente Díaz, vicario de Artatza durante largos años y hacemos después un análisis lingüístico del mismo. Para esto lo hemos comparado con los materiales que teníamos a nuestro alcance: en Navarra lo hemos comparado con el pequeño escrito de Eraul de 1564, con la doctrina de Elizalde, con los textos de Muzkiz y con los datos que conocemos de Burunda, y en Álava con los escritos de Lazarraga, Landuchio, Betolatza, García de Albéniz y Gámiz. La conclusión que sacamos es que el habla de Ameskoa Baja se encontraba en el cruce de los dialectos occidentales y navarro (meridional).

Estadísticas

32

La descarga de datos todavía no está disponible.

Referencias

AGUD, M & MITXELENA, K. (1958): Dictionarium Linguae Cantabricae (1562) (DCL), «Julio Urkixo» Mintegiaren argitalpenak, Donostia. Knörr & Zuazo (1998)-n ere heldu da Landuchioren hiztegia, oraingoan gehigarritzat Elena Martinez de Madinak paratutako euskara-gaztelania zerrenda ere baduela, jatorrizko gaztelania-euskara ez ezik.

ALDAI, G. (1999): "Hegoaldeko Goinafarrera zaharra: aditz laguntzaileekiko ezaugarri zenbait", FLV 81, 263-274.

ALTUNA, F. (1998): "Garzia de Albeniz araiarraren eskuizkribua", in Knörr & Zuazo (1998), 107-123 eta 517-523.

BERIAIN, J. (1621): Tratado de como se ha de oyr missa, Iruñea. Hordagok Donostian 1980an egindako argitalpen faksimilea erabili dugu.

BERIAIN, J. (1626): Dotrina Christioarena euscaras, Iruñea.

BIDADOR, J. (2001): "El decálogo de Baríndano", Diario de Noticias egunkarian argitara emandako artikuluxka, azaroaren 18an, 40-41. orrialdeetan.

CAMINO, I. (2004): Hego-Nafarrera, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

ELIZALDE, F. (1735): Apezendaco Dotrina Christiana Uscaras, Iruñea. FLV 64ko 41-65. orrialdeetan jatorrizkoaren argitalpen faksimilea dago.

ERDOZIA, J. L. (2004): Sakanako Hiztegi Dialektologikoa, Nafarroako Gobernua, Euskaltzaindia, Villatuerta.

ERDOZIA, J. L. (2004b): "Irañetako euskara", ale honetan berean.

ETXEPARE, B. (1980 [1545]): Linguae vasconum primitiae, Patxi Altunak paratu edizio kritikoa, Mensajero, Bilbo.

GARZIA DE ALBIZU, B. (2004): "El catecismo de Artaza (nueva evidencia del euskera en Améscoa)", ale honetan berean dator lana.

GOIKOETXEA, I. (1982): Juan Bautista Gámiz Ruiz de Oteo. Poeta Bilingüe Alavés del Siglo XVIII, Arabako Foru Aldundia & Euskaltzaindia, Gasteiz.

IZAGIRRE, K. (1967): "Altsasuko euskeraren gai batzuk", ASJU 1, 45-97.

KNÖRR, H. & ZUAZO, K. (1998): Arabako Euskararen lekukoak. Ikerketak eta Testuak / El Euskara Alavés. Estudios y Textos, Euskal Azterlan Bilduma-7, Eusko Legebiltzarra, Gasteiz.

LAKARRA, J. A. (1994): "Bizkaieraren lekua beste euskalkien artean iraganeko garaietan", Bizkaieraren Lekua Gaur, Deustuko Unibertsitatea, Bilbo, 15-34.

LEKUONA, M. (1973): "Textos Vascos del siglo XVIII en Tierra Estella", FLV 15, 369-390.

LIZARRAGA, J. (1990): Urteko Igande Guzietarako Prediku Laburrak (UIGPL), F. Ondarrak paratu argitalpen kritikoa, Euskaltzaindia, Bilbo.

LIZARRAGA, J. (1994): Jesus, Maria eta Santuen Bizitzak (JMESB), F. Ondarrak eta J. Apezetxeak paratu argitalpena, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

MITXELENA, K. (1955): "La Doctrina cristiana de Betolaza", ASJU II, 43-60. J. Lakarrak argitaratutako Sobre Historia de la Lengua Vasca-n ere agertu zen, 824-837 orrialdeetan; orobat H. Knörr eta K. Zuazoren Arabako Euskararen lekukoak. Ikerketak eta Testuak / El Euskara Alavés. Estudios y Textos lanean, 467-501 orrialdeetan.

MITXELENA, K. (1964): Textos Arcaicos Vascos (TAV), Minotauro, Madril.

ONDARRA, F. (arg.) (1982): "Materiales para un estudio comparativo del vascuence de Elcano, Puente la Reina, Olza y Goñi", FLV 39, 133-228.

PEREZ DE LAZARRAGA, J. (2004 [c. 1567]): Juan Perez de Lazarraga Larrea Dorretxeko jaunaren eskuizkribua [1564-1567]; Gipuzkoako Foru Aldundiak sarean ezarri du lan hau, http://www.gipuzkoakultura.net/lazarraga helbidean. Bada, orobat, P. Urkizuren argitalpen egin berria (Dianea & Koplak, Erein, Donostia, 2004), baina edizio hau kontuz erabiltzekoa da.

SALABERRI, P.: (1994): "Elizalderen Apezendaco dotrina christiana uscaras", FLV 65, 7-39.

SALABERRI, P. (1998): "Arabako mugako nafar hizkeren inguruan", in Nafarroako Hizkerak, I. Camino arg., UEU, Bilbo, 49-87.

SALABERRI, P. (2000): "Luzaideko euskara, Mezkirizkoaren eta Aezkoakoaren argitan", Dialektologia gaiak, K. Zuazo arg., Arabako Foru Aldundia, Gasteiz, 223-259.

SATRUSTEGI, J. M. (1991): "El euskera en Tierra Estella. Evolución histórica", Euskera XXXVI, 93-124.

ZUAZO, K. (1989): "Arabako euskara", ASJU XXIII-1, 3-48.

ZUAZO, K. (1994): "Burundako hizkera", in R. Gómez & J. A. Lakarra (arg.), Euskal Dialektologia Kongresua, ASJU-ren gehigarriak, 28. zkia., Gipizkoako Foru Aldundia, Donostia, 297-364. https://doi.org/10.1258/002367794780745029

ZUAZO, K. (2003): Euskalkiak. Herriaren lekukoak, Elkar, Donostia.