Artatzako euskal testua. Transkripzioa eta hizkuntza azterketa

Patxi Salaberri Zaratiegi

doi:10.35462/flv97.5

Patxi Salaberri Zaratiegi [Espainia]

Laburpena

Artikulu honetan Artatzan urte luzetan bikario izandako Juan Vicente Diaz zudairiarraren testuaren transkripzioa eta hizkuntza azterketa egiten dugu. Bigarren eginkizunerako irispidean ditugun Ameskoaren inguruko testu eta materialekin alderatu dugu: Nafarroan Eraulgo 1564ko izkribu ttipiarekin, Elizalderen dotrinarekin, Muzkiko idazkiekin eta Burundako datuekin, eta Araban Lazarraga, Landuchio, Betolatza, Garzia de Albeniz eta Gamizen izkribuekin. Ateratzen dugun ondorioa da Ameskoabarreneko hizkera mendebaldekoaren eta (hego-)nafarreraren arteko bidegurutzean aurkitzen zela.

Estatistikak

48

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

AGUD, M & MITXELENA, K. (1958): Dictionarium Linguae Cantabricae (1562) (DCL), «Julio Urkixo» Mintegiaren argitalpenak, Donostia. Knörr & Zuazo (1998)-n ere heldu da Landuchioren hiztegia, oraingoan gehigarritzat Elena Martinez de Madinak paratutako euskara-gaztelania zerrenda ere baduela, jatorrizko gaztelania-euskara ez ezik.

ALDAI, G. (1999): "Hegoaldeko Goinafarrera zaharra: aditz laguntzaileekiko ezaugarri zenbait", FLV 81, 263-274.

ALTUNA, F. (1998): "Garzia de Albeniz araiarraren eskuizkribua", in Knörr & Zuazo (1998), 107-123 eta 517-523.

BERIAIN, J. (1621): Tratado de como se ha de oyr missa, Iruñea. Hordagok Donostian 1980an egindako argitalpen faksimilea erabili dugu.

BERIAIN, J. (1626): Dotrina Christioarena euscaras, Iruñea.

BIDADOR, J. (2001): "El decálogo de Baríndano", Diario de Noticias egunkarian argitara emandako artikuluxka, azaroaren 18an, 40-41. orrialdeetan.

CAMINO, I. (2004): Hego-Nafarrera, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

ELIZALDE, F. (1735): Apezendaco Dotrina Christiana Uscaras, Iruñea. FLV 64ko 41-65. orrialdeetan jatorrizkoaren argitalpen faksimilea dago.

ERDOZIA, J. L. (2004): Sakanako Hiztegi Dialektologikoa, Nafarroako Gobernua, Euskaltzaindia, Villatuerta.

ERDOZIA, J. L. (2004b): "Irañetako euskara", ale honetan berean.

ETXEPARE, B. (1980 [1545]): Linguae vasconum primitiae, Patxi Altunak paratu edizio kritikoa, Mensajero, Bilbo.

GARZIA DE ALBIZU, B. (2004): "El catecismo de Artaza (nueva evidencia del euskera en Améscoa)", ale honetan berean dator lana.

GOIKOETXEA, I. (1982): Juan Bautista Gámiz Ruiz de Oteo. Poeta Bilingüe Alavés del Siglo XVIII, Arabako Foru Aldundia & Euskaltzaindia, Gasteiz.

IZAGIRRE, K. (1967): "Altsasuko euskeraren gai batzuk", ASJU 1, 45-97.

KNÖRR, H. & ZUAZO, K. (1998): Arabako Euskararen lekukoak. Ikerketak eta Testuak / El Euskara Alavés. Estudios y Textos, Euskal Azterlan Bilduma-7, Eusko Legebiltzarra, Gasteiz.

LAKARRA, J. A. (1994): "Bizkaieraren lekua beste euskalkien artean iraganeko garaietan", Bizkaieraren Lekua Gaur, Deustuko Unibertsitatea, Bilbo, 15-34.

LEKUONA, M. (1973): "Textos Vascos del siglo XVIII en Tierra Estella", FLV 15, 369-390.

LIZARRAGA, J. (1990): Urteko Igande Guzietarako Prediku Laburrak (UIGPL), F. Ondarrak paratu argitalpen kritikoa, Euskaltzaindia, Bilbo.

LIZARRAGA, J. (1994): Jesus, Maria eta Santuen Bizitzak (JMESB), F. Ondarrak eta J. Apezetxeak paratu argitalpena, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

MITXELENA, K. (1955): "La Doctrina cristiana de Betolaza", ASJU II, 43-60. J. Lakarrak argitaratutako Sobre Historia de la Lengua Vasca-n ere agertu zen, 824-837 orrialdeetan; orobat H. Knörr eta K. Zuazoren Arabako Euskararen lekukoak. Ikerketak eta Testuak / El Euskara Alavés. Estudios y Textos lanean, 467-501 orrialdeetan.

MITXELENA, K. (1964): Textos Arcaicos Vascos (TAV), Minotauro, Madril.

ONDARRA, F. (arg.) (1982): "Materiales para un estudio comparativo del vascuence de Elcano, Puente la Reina, Olza y Goñi", FLV 39, 133-228.

PEREZ DE LAZARRAGA, J. (2004 [c. 1567]): Juan Perez de Lazarraga Larrea Dorretxeko jaunaren eskuizkribua [1564-1567]; Gipuzkoako Foru Aldundiak sarean ezarri du lan hau, http://www.gipuzkoakultura.net/lazarraga helbidean. Bada, orobat, P. Urkizuren argitalpen egin berria (Dianea & Koplak, Erein, Donostia, 2004), baina edizio hau kontuz erabiltzekoa da.

SALABERRI, P.: (1994): "Elizalderen Apezendaco dotrina christiana uscaras", FLV 65, 7-39.

SALABERRI, P. (1998): "Arabako mugako nafar hizkeren inguruan", in Nafarroako Hizkerak, I. Camino arg., UEU, Bilbo, 49-87.

SALABERRI, P. (2000): "Luzaideko euskara, Mezkirizkoaren eta Aezkoakoaren argitan", Dialektologia gaiak, K. Zuazo arg., Arabako Foru Aldundia, Gasteiz, 223-259.

SATRUSTEGI, J. M. (1991): "El euskera en Tierra Estella. Evolución histórica", Euskera XXXVI, 93-124.

ZUAZO, K. (1989): "Arabako euskara", ASJU XXIII-1, 3-48.

ZUAZO, K. (1994): "Burundako hizkera", in R. Gómez & J. A. Lakarra (arg.), Euskal Dialektologia Kongresua, ASJU-ren gehigarriak, 28. zkia., Gipizkoako Foru Aldundia, Donostia, 297-364. https://doi.org/10.1258/002367794780745029

ZUAZO, K. (2003): Euskalkiak. Herriaren lekukoak, Elkar, Donostia.