El macrotopónimo vascónico Grist-Eriste: intento de explicación etimológica y conciliación fonética
Abstract
The presence of the basque linguistic elements in both pyrenean sides seems incontrovertible if we attend the works of reputable linguists. And the Benasque Valley (north-east of Aragon) gives clear proof of it. Here besides the slow introduction of spanish a autochthonous language is conserved since the development of late latin in this zone: the benasquese. This bilingual state of affairs is shown by the toponymie, concretely the onomastic duality Grist~Eriste. Thus, the aim of this paper is to harmonize those unitys and to propound a new etimology: the collective basque noun (H)ARIZTI ‘oakwood’, whose toponymic descendants in this region are unquestionable.
##about.statistics##
References
AGUD (1951) = M. AGUD QUEROL, El señorío de Concas (Benasque), San Sebastián, Estudios de Historia de Aragón.
ALVAR (1953) = M. ALVAR, El dialecto aragonés, Madrid, Gredos.
ALVAR (1978) = M. ALVAR, "Pobladores gascones y dialecto aragonés en un documento de c. 1187", Estudios sobre el dialecto aragonés, II, Zaragoza, Institución Fernándo el Católico.
ASÍN (1986) = F. ASÍN (coord.), Álbum geográfico-histórico del Reino de Aragón (siglos XVI-XIX), Zaragoza, Librería General.
AZKUE (1905) = R. M. de AZKUE, Diccionario vasco-español-francés, Bilbao, Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vasca, 2 vols.
AZKUE (1925) = R. M. de AZKUE, Morfología vasca (Gramática básica dialectal del euskera), Bilbao, Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vasca, tomo I [afijos], (cit. por el texto de 1969).
BADÍA (1981) = A. BADÍA, Gramática histórica catalana, Barcelona, Tres i quatre, 3ª ed.
BALLARÍN (1978) = A. BALLARÍN, Diccionario del benasqués, Zaragoza, 2ª ed. corregida y aumentada.
CARO BAROJA (1946) = J. CARO BAROJA, Materiales para el estudio de la lengua vasca en su relación con la latina, Salamanca, Universidad de Salamanca.
CARO BAROJA (1981) = J. CARO BAROJA, Sobre la toponimia del Pirineo aragonés, Zaragoza, Institución "Fernando el Católico".
COROMINES (1965) = J. COROMINES, "Introducció a l'estudi de la toponímia catalana", Estudis de toponímia catalana, Barcelona, Ed. Barcino, pp. 7-30.
COROMINES (1965) = J. COROMINES, "Sobre els elements pre-romans del domini català", Estudis de toponímia catalana, Barcelona, Ed. Barcino, pp. 67-91.
COROMINES (1965) = J. COROMINES, "La survivance du basque jusqu'au Bas Moyen Âge (Phénomènes de bilingüisme dans les Pyrénées Centrales)", Estudis de toponímia catalana, Barcelona, Ed. Barcino, pp. 93-152.
COROMINAS (1972a) = J. COROMINAS, "De toponimia vasca y vasco-románica en los Bajos Pirineos", Fontes Linguae Vasconum, 12, pp. 299-319.
COROMINAS (1972b) = J. COROMINAS, "El origen del nombre de Gistáu, del de Odén y de otros nombres de lugar conexos", Tópica Hespérica, II, Madrid, Gredos, pp. 334-345.
COROMINES (1973) = J. COROMINES, "Du nouveau sur la toponymie occitane: recherches sur les noms de lieux préromans de Languedoc et de Gascogne", Beiträge zur Namenforchung, 8, pp. 193-308.
GALTIER MARTÍ (1981) = F. GALTIER MARTÍ, Ribagorza, condado independiente (desde los orígenes hasta 1025), Zaragoza, Pórtico.
HAENSCH (1959) = G. HAENSCH, "Las hablas de la Alta Ribagorza", AFA, 10-11, pp. 57-193.
KUHN (1935) = A. KUHN, "Der Hocharagonesische Dialekt", RLiR, 11, pp. 1-312.
LÖPELMANN (1968) = M. LÖPELMANN, Etymologisches Wörterbuch der baskischen Sprache (Dialekte von Labourd, Nieder-Navarra und La Soule), Berlín, Walter de Gruyter & Co., 2 vols. https://doi.org/10.1515/9783110870824
MADOZ (1847) = P. MADOZ, Diccionario geográfico estadístico histórico de España y sus posesiones de ultramar, Madrid, Estudio Literario-Tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti, tomo VII.
MARTÍN DUQUE (1965) = A. MARTÍN DUQUE, Colección diplomática de Obarra (ss. XI-XIII), Zaragoza, CSIC.
MARTÍNEZ DE PISÓN (1991) = E. MARTÍNEZ DE PISÓN, Estudio geomorfológico del Valle de Benasque, Huesca, I.E.A. (edición en microfichas).
MENÉNDEZ PIDAL (1952) = R. MENÉNDEZ PIDAL, "Sobre las vocales ibéricas e y o en los nombres toponímicos", Toponimia Prerromana Hispana, Madrid, Gredos, pp. 9-48.
MICHELENA (1955) = L. MICHELENA, Apellidos vascos, San Sebastián, Biblioteca Vascongada de los Amigos del País, 2ª ed.
MICHELENA (1985) = L. MICHELENA, Fonética histórica vasca, San Sebastián, Publicaciones del Seminario Julio de Urquijo de la Excelentísima Diputación Foral de Guipúzcoa, 3ª ed.
MONTEIL (1973) = P. MONTEIL, Éléments de phonétique et de morphologie du latin, París, Nathan. OnCat. = J. COROMINES, Onomasticon Cataloniae (Els noms de llocs y de persona de totes les terres de llengua catalana), Barcelona, Curial Ed., 1989-1997, 8 vols.
RAFEL (1980) = J. Rafel, "Sobre el benasquès", Actes del Cinquè Col.loqui Internacional de Llengua y Literatura Catalanes (Andorra, 1979), V, Publ. de l'Abadia de Montserrat, pp. 587-618.
ROHLFS (1952) = G. ROHLFS, "Le suffixe prérroman -ué-, -úy- dans la toponymie aragonaise et catalane", AFA, 4, pp. 129-152.
ROHLFS (1970) = G. ROHLFS, Le gascon. Études de philologie pyrénéenne, Tubinga, Max Niemeyer Verlag, 2ª ed.
SALABERRI (2000) = P. SALABERRI ZARATIEGI, "Acerca del sufijo toponímico -ain", Fontes Linguae Vasconum, 83, pp. 113-137.
SAURA (1997) = J. A. SAURA, "La cuestión de la filiación filológica del benasqués actual desde una perspectiva fonético-fonológica", en Actas del I Encuentro "Villa de Benasque" sobre lenguas y culturas pirenaicas (Benasque, 1996), Zaragoza, DGA, pp. 307-334.
SAURA (en prensa I) = J. A. SAURA, Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas, Zaragoza, Institución Fernando el Católico.
SAURA (en prensa II) = J. A. SAURA, "El inconcluso proceso de sustitución lingüística en el Valle de Benasque", en Actas del II Encuentro "Villa de Benasque" sobre lenguas y culturas pirenaicas (Benasque, 1998), Zaragoza, DGA.
SAURA (en prensa III) = J. A. SAURA, "Cambios fonéticos irregulares en benasqués", Analecta Malacitana.
SERRANO MONTALVO (1997) = A. SERRANO MONTALVO, La población de Aragón según el fogaje de 1495, Zaragoza, Gobierno de Aragón-Institución "Fernando el Católico"-Instituto Aragonés de Estadística, vol. II.
SERRANO Y SANZ (1912) = M. SERRANO Y SANZ, Noticias y documentos históricos del condado de Ribagorza hasta la muerte de Sancho Garcés III (año 1035), Madrid, Centro de Estudios Históricos.
Copyright (c) 2001 José Antonio Saura Rami

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.