Observaciones para una delimitación de la lengua vasca en Álava [Euskararen mugak Araban zehazteko oharrak]

  • Elena Martínez de Madina Miembro de la Comisión de Onomástica de Euskaltzaindia/Real Academia de la Lengua Vasca [Espainia]
  • Roberto González de Viñaspre Miembro de la Comisión de Onomástica de Euskaltzaindia/Real Academia de la Lengua Vasca [Espainia]
Gako-hitzak: toponimia, euskara, Araba; muga historikoa, euskal-erromantze ukitzea

Laburpena

Hutsune dokumentalak Arabako historia linguistikoa murgiltzen du uste-iritzien eta zalantzen esparruan, bederen X. mendera arte. Egoera hori 1025 urtean aldatzen da, Golde-muturraren dokumentuarekin. Agiri horretan eta geroko bestetan bildutako toponimia-datuek euskararen geografia marrazten dute. Julio Caro Barojak eta bereziki Odón de Apráizek sistematizazio-saioak egin zituzten datu horiekin. Artikulu honetan, aurretiko lan horiek aintzat harturik eta Arabako toponimia historikoaz dugun gero eta ezagutza handiagoari erreparatuta, Erdi Aroan euskarak Araban hartzen zuen hedadura geografikoaren mugak marrazten ahalegintzen dira egileak eta, ondorioz, euskal-erromantze ukipen-eremuak ere identifikatzen dituzte.

Estatistikak

67
##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

ALBERTOS, M.ª L., 1970, «Álava prerromana y romana. Estudio lingüístico», Estudios de arqueología alavesa, 4, pp. 107-234.

CARO BAROJA, J., 1980, Historia General del País Vasco, Bilbao, La Gran Enciclopedia Vasca, III.

CARO BAROJA, J., 1945, «Materiales para una historia de la lengua vasca en su relación con la latina», Acta Salmanticensia, t. I, 3.

DACOSTA, A., 2007, El Libro del linaje de los señores de Ayala y otros textos genealógicos, Universidad del País Vasco.

DE APRAIZ, O., 1953, El vascuence en Álava (su retroceso desde el siglo XIII a 1950), Vitoria, mapa.

DE APRAIZ, O., 1976. El vascuence en Vitoria y Álava en la última centuria (1850-1950), Vitoria.

DÍAZ DE DURANA, J. R., 1994, Álava en la baja edad media a través de sus textos, FDMPV, 54.

FITA, F., 1883, «El vascuence alavés anterior al siglo XIV», Boletín de la Real Academia de la Historia, III, Madrid, pp. 215-243.

GARCÍA, E., 2004, Gobernar la ciudad en la Edad Media: Oligarquías y élites urbanas en el País Vasco, Diputación Foral de Álava.

GONZÁLEZ DE VIÑASPRE, R., 2007, «El entorno de La Puebla de Arganzón: notas históricas y lingüísticas», Euskera, lii, 3.

GONZÁLEZ SALAZAR, J. A., 1986, Cuadernos de Toponimia. Toponimia menor de la Rioja alavesa, Diputación Foral de Álava.

GONZÁLEZ SALAZAR, J. A., 1998, Cuadernos de Toponimia. Toponimia menor de Ayala, Diputación Foral de Álava.

IÑURRIETA, E., Colección diplomática del archivo municipal de Salvatierra 1256-1400, FDMPV.

KNÖRR, H., 1998, Lo que hay que saber sobre la lengua vasca en Álava, Fundación Caja Vital.

KNÖRR BORRAS, H. & MARTÍNEZ DE MADINA SALAZAR, E., 2009,Toponimia de Vitoria I, Ciudad / Gasteizko Toponimia I, Hiria, Onomasticon Vasconiae-27, Bilbao, Euskaltzaindia.

DE LANDAZURI, J. J., 1976, Obras Históricas sobre la provincia de Álava (1780-1798), t. I-IV. Vitoria, Diputación Foral de Álava.

LEDESMA RUBIO, M.ª L., 1989, Cartulario de San Millán de la Cogolla (1076-1200), Zaragoza.

LOPEZ DE GUEREÑU, G., 1989, Toponimia alavesa seguido de mortuorios y despoblados y pue blos alaveses, Euskaltzaindia, Bilbo.

MARTÍNEZ DE MADINA SALAZAR, E., 2010, Toponimia de Vitoria III, Ubarrundia de Vitoria / Gasteizko Toponimia III, Gasteizko Ubarrundia, Onomasticon Vasconiae, 29, Euskaltzaindia.

MARTÍNEZ DE MADINA SALAZAR, E. & KNÖRR BORRAS, H., 2009, Toponimia de Vitoria II, Malizaeza - Gasteizko Toponimia II, Malizaeza, Onomasticon Vasconiae-28, Bilbao, Euskaltzaindia.

MARTÍNEZ DE MADINA SALAZAR, E. & KNÖRR BORRAS, H., 2009, «Toponimia de Vitoria», Euskera, 54, 1.

MERINO URRUTIA, J. J. B., 1935, «El vascuence hablado en la Rioja y Burgos», RIEV, XXVI, 4, pp. 624-626.

MITXELENA, K., Apellidos Vascos, 1953, [edición empleada, 5ª ed. San Sebastián, Editorial Txertoa, 1997].

MITXELENA, K., 1964, Textos arcaicos vascos, Madrid, Minotauro, pp. 25-28.

MITXELENA, K., 1972, «Nota marginal sobre la huella latina en la lengua vasca», FLV, 4, 1, pp. 5-25.

MITXELENA, K., 1984, «Estratos en la toponimia alavesa», La Formación de Álava, Vitoria, pp. 279-288.

MITXELENA, K., 1985, «Algunos nombres de Contrasta», ASJU, XIX, pp. 595-602.

MITXELENA, K., 1987, «Sobre la lengua vasca en Álava durante la Edad Media», Palabras y Textos, Euskal Herriko Unibertsitatea, Gasteiz, pp. 169-181.

OTSOA DE ALDA, J. & BREÑAS, E. 2002, Arabako Euskal Hotsak, Geu Elkartea.

PASTOR, E., 2011, Agurain 1256-2006. Congreso 750 aniversario de la fundación de la villa de Salvatierra, Ayuntamiento de Salvatierra, pp. 72-75.

PETERSON, D., 2008, «Toponimia vasca medieval: novedades del Becerro Galicano de San Millán de la Cogolla», ASJU, 41, pp. 289-322.

POZUELO, F., 1998, Documentación de la cuadrilla de Campezo: Arraia Maeztu, Bernedo, Campezo, Lagrán y Valle de Arana (1256-1515), FDMPV, 88.

RODRÍGUEZ R. DE LAMA, I., 1976, Colección diplomática medieval de la Rioja (923-1168), t. II, Logroño, Instituto de Estudios Riojanos.

RODRÍGUEZ R. DE LAMA, I., 1979, Colección diplomática medieval de la Rioja (923-1225), t. I, Logroño, Instituto de Estudios Riojanos.

RODRÍGUEZ R. DE LAMA, I., 1979, Colección diplomática medieval de la Rioja (1168-1225), t. III, Logroño, Instituto de Estudios Riojanos.

RODRÍGUEZ R. DE LAMA, I., 1989, Colección diplomática medieval de la Rioja (documentos siglo XIII), t. IV, Logroño, Instituto de Estudios Riojanos.

RUIZ DE LOIZAGA, S., 1982, Monasterios altomedievales del occidente de Álava, Diputación Foral de Álava.

SALABERRI ZARATIEGI, P., 2003, Euskal deiturategia: Patronimia, Bilbo, Udako Euskal Unibertsitatea.

SERRANO, L., 1930, Cartulario de San Millán de la Cogolla, Madrid, Centro de Estudios Históricos.

UBIETO ARTETA, A., 1976, Cartulario de San Millán de la Cogolla (759-1076), Valencia, Instituto de Estudios Riojanos, Monasterio de San Millán de la Cogolla y Anubar ediciones.

VILLIMER LLAMAZARES, S., 1980, Documento facsímil del fuero de población, Vitoria, Vitoria, Caja de Ahorros Municipal de Vitoria.

Argitaratuta
2012-06-30