Bizkai sartaldeko agiri judizial bat euskaraz: Zolloko galdetegia (1770)
Laburpena
Artikulu honetan Bizkai mendebaleko XVIII. mendeko testu baten edizioa eta hizkuntza-azterketa aurkezten ditugu. Bilboko eskribau-etxe batean 1770ean sortutako dokumentu judiziala da, eta Zollon (Bizkaia) ezagutarazteko prestatu zuten. Testuak euskararen corpus historikoko hutsune bat betetzen du, eta interesa du bai generoari dagokionez, bai alderdi geolinguistikoari eta historikoari dagokienez. Bada, lan honetan testua sortu zen testuingurua hobeto ulertzeko azalpenak, testuaren edizio kritikoa, testuko ezaugarri linguistiko nagusien azterketa eta hizkeraren filiazio linguistikoari buruzko proposamena ematen dira.
Estatistikak
Erreferentziak
Altuna, F. (1995). Acto contriciocoa eriotzaco orduracò: Garcia de Albeniz araiarraren araberazko eskuizkribua (1778). ASJU, 29(1), 83-132.
Arnal, M. (2000). Cambios grafemáticos en textos notariales aragoneses del siglo XVIII, a la luz de las reformas ortográficas de la rae. Archivo de filología aragonesa, 56, 117-136.
Artiñano, A. (1985 [1885]). El Señorío de Bizcaya, histórico y foral. Bilbo: Editorial Amigos del Libro Vasco.
Arretxe, J. (1994). Basauriko euskara. Basauri: Basauriko Udala.
Azkue, R. M. (1925). Morfología vasca. Bilbo: Euskaltzaindia.
Bell, A. (1984). Language style as audience design. Language in Society, 13, 145-204.
Castaños, F. (1957). El genitivo en vizcaíno antiguo. bap, 13, 60-69.
Cifuentes, J. M. (1993). Estudio histórico-artístico de Ugao-Miraballes. Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia.
De Rijk, R. P. G. (1970). Vowel interaction in Bizcayan Basque. Fontes Linguae Vasconum, 2, 149-67.
Díaz de Durana, J. R. (arg.). (2006). Investigaciones sobre historia medieval del País Vasco (1965-2005) del profesor José Ángel García de Cortázar y Ruíz de Aguirre. Bilbo: UPV/EHU.
Elorriaga, C. (1995). Arakaldo, Arrankudiaga-Zollo. Estudio histórico y artístico. Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia.
Esteban, J. (2018). Discursos civilizadores. Escritores, lectores y lecturas de textos en euskera (c. 1767 - c. 1888). Madril: Sílex.
Etxazarra, A. (2012). Bizkai sartaldeko xix. mendeko zenbait dotrinaren azterketa (master-tesi argitaragabea). UPV/EHU, Vitoria-Gasteiz.
Etxebarria, J. M. (1991). Zeberio haraneko euskararen azterketa etno-linguistikoa. Zornotza: Ibaizabal.
Gaminde, I. (2002). Gaurko Bilboko euskararen ezaugarriak. In A. Arejita, A. Elejabeitia, C. Isasi & J. Otaegi (arg.), Bilboren 700. urteurrena. Hizkuntza gunea (391-414. or.). Bilbo: Deustuko Unibertsitatea.
Gaminde, I. (2007). Bizkaian zehar. Euskararen ikuspegi orokorra. Bilbo: Mendebalde Kultura Alkartea.
García de Cortázar, J. A., Arízaga, B., Ríos, M. L. & Del Val, M. I. (1985). Bizkaia en la Edad Media. Evolución, demografía, economía social y política de la comunidad vizcaína medieval. Donostia: Haranburu.
Himmelmann, N. P. (2001). “Articles”. In M. Haspelmath, E. König, W. Oesterreicher & W. Raible (arg.), Language Typology and Language Universals. An International Handbook (831-841. or.). Berlin & New York: Walter de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110171549.2.10.979
Igartua, I. & Santazilia, E. (2013). Instrumentalaz gogoratuz, instrumentuaz haratago. Kasuaren izaera tipologian eta euskararen bilakabidea. In R. Gómez, J. Gorrochategui, J. A. Lakarra & C. Mounole (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra (229-244. or.). Vitoria-Gasteiz: UPV/EHU.
Irigoien, A. (1958). Curiosidades y observaciones sobre el dialecto vizcaíno literario. Euskera, 3, 105-132.
Isasi, C., Iribar, A. & Túrrez, I. (2012). Seseo vasco. Nuevos aportes. In B. Camus & S. Gómez Seibane (arg.), El castellano del País Vasco (173-190. or.). Bilbo: UPV/EHU.
Iturriza, J. R. (1884). Historia general de Vizcaya... (F. Fitaren edizioa). Bartzelona: Subirana.
Iturriza, J. R. & Azkarraga, M. (1985 [1885]). Historia general de Vizcaya... Bilbo: Editorial Amigos del Libro Vasco.
Iturriza, J. R. & Rodríguez, A. (1967). Historia general de Vizcaya... Bilbo: Librería Arturo.
Krajewska, D. (2017). Euskararen sintaxi diakronikorantz: egitura konplexuak (doktorego-tesia). UPV/EHU, Vitoria-Gasteiz.
Krajewska, D. (2019). Erlazio-atzizkia eta hitz-ordenaren aldaketa. Fontes Linguae Vasconum, 127, 85-122.
Labayru, E. J. (1971). Historia general del señorío de Bizcaya. Bilbo: La Gran Enciclopedia Vasca.
Lakarra, J. A. (1984). Bizkaiera zaharreko ablatiboaz. asju, 18(1), 161-193.
Lakarra, J. A. (1985). Literatur gipuzkerarantz: Larramendiren Azkoitiko sermoia (1737). ASJU, 19(1), 237-281.
Lakarra, J. A. (1986). Bizkaiera zaharra euskalkien artean. asju, 20(3), 639-682.
Lakarra, J. A. (2011). Erro monosilabikoaren teoria eta aitzineuskararen berreraiketa: zenbait alderdi eta ondorio. Fontes Linguae Vasconum, 113, 5-114.
Lakarra, J. A. (2013). Euskararen historiaurrearen berreraiketa sakonagorako: forma kanonikoa, tipologia holistikoa, kronologia eta gramatikalizazioa. In R. Gómez, J. Gorrochategui, J. A. Lakarra eta C. Mounole (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra (275-234. or.). Vitoria-Gasteiz: UPV/EHU.
Madariaga, J. (2014). Sociedad y lengua vasca en los siglos xvii y xviii. Bilbo: Euskaltzaindia.
Maiora, F. (2011). Reino de Navarra. Euskera: injurias, coplas, frases. Idazlea editore.
Maiora, F. (2018). Reino de Navarra. Euskera, lengua inteligible. Causas del retroceso, injurias, coplas... Idazlea editore.
Marcet, V. J. (2007). El lenguaje de los documentos notariales leoneses. In M. Fernández & A. López (arg.), Cuatrocientos años de la lengua del Quijote: estudios de historiografía e historia de la lengua española (347-458. or.). Sevilla: Sevillako Unibertsitatea.
Martínez-Areta, M. (2013). Demonstratives and Personal Pronouns. In M. Martínez-Areta (arg.), Basque and Proto-Basque. Language-Internal and Typological Approaches to Linguistic Reconstruction (283-321. or.). Frankfurt am Main: Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-3-653-02701-3
McIntosh, A., Samuels, M. L. & Benskin, M. (1986). A Linguistic Atlas of Late Mediaeval English. Aberdeen: Aberdeen University Press.
Mitxelena, K. (1955). La doctrina cristiana de Betolaza (1596). Berrarg. in Obras completas XI, 187-204.
Mitxelena, K. (1961). Fonética histórica vasca. Berrarg. in Obras completas VI.
Mitxelena, K. (1981). Lengua común y dialectos vascos. Berrarg. in Obras completas VII, 517-543. or.
Monteano, P. (2017). El iceberg navarro. Euskera y castellano en la Navarra del siglo XVI. Iruñea: Pamiela.
Mounole, C. (2018). Le verbe basque ancien: étude philologique et diachronique. ASJU, 48(1/2), 1-506.
Ramos, F. (1993). Monografía de la Anteiglesia de Arrigorriaga. Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia.
Ros, A. (2004). Bizkaierako subjuntivo zaharrak. Hegoaldeko testigantzak. Litterae vasconicae, 9, 233-248.
Salazar, B. (2001). Ugaoko euskara. Bilbo: Beta.
Santazilia, E., 2017, “Orye, lagunac. Euskara nafarraren aztarnak xvi. mendeko hiru sorginkeria auzibidetan”. RIEV, 62(2), 374-406.
Santazilia, E., 2018. Gora, gora, jendeac! Euskal testu berriak XVI. eta XVII. mendeetako justizia auzibide nafarretan. Euskera, 63(2/1), 419-460.
Santazilia, E., 2019. Ala ffede, bada! Euskal testu berri gehiago Nafarroako XVI. mendeko justizia auzibideetan. Uztaro, 108, 29-51. https://doi.org/10.26876/uztaro.108.2019.2
Trask, L. (1995). On the history of the Non-Finite Verb Forms in Basque. In J. I. Hualde, J. A. Lakarra & R. L. Trask (arg.), Towards a History of the Basque Language (207-234. or.). Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/cilt.131.09tra
Trebiño, I. (2001). Administrazio zibileko testu historikoak. Vitoria-Gasteiz: IVAP/HAEE.
Trebiño, I. (2002). “Administrazio zibilean euskaraz sortutako dokumentazio historikoa: konklusioak eta agiri gehiago. Eleria, 9, 73-83.
Egile-eskubideak 2019 Eneko Zuloaga San Román, José Alfonso Antequera
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
