Hizkuntza-tratamenduak Dragoi Bolan: hierarkia, gaiztotasuna eta etsaitasuna

Garbiñe Bereziartua; Beñat Muguruza

doi:10.35462/flv132.3

Garbiñe Bereziartua Euskal Herriko Unibertsitatea UPV/EHU [Espainia] https://orcid.org/0000-0003-4987-3315
Beñat Muguruza Euskal Herriko Unibertsitatea UPV/EHU [Espainia] https://orcid.org/0000-0002-8095-1927

Gako-hitzak: Dragoi Bola, hizkuntza-tratamenduak, hitanoa, ikus-entzunezkoak, itzulpena

Laburpena

90eko hamarkadan ETB1ek igorritako Dragoi Bola telesail japoniarraren azterketa xehea egiten da lan honetan, euskarazko itzulpenean hizkuntza-tratamenduei ematen zaien erabilerari erreparatuta. Telesaileko edukien azterketa kualitatiboa eta telesailaren euskarazko itzulpenean parte hartu zutenei elkarrizketak eginda ikusitakoen berri ematen da. Hitanoaren erabilera bereziki zukutu zuten itzultzaileek, bai pertsonaia askok franko erabiltzen dutelako, bai hitanoak pertsonaiei eman diezazkiekeen konnotazio ugariak presente daudelako. Goitik beherako hitanoa ikusi dugu nagusiki, eta hierarkia hori zenbait faktorek markatzen dute: adinak, botereak eta gaiztotasunak, besteak beste.

Estatistikak

282

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

Alberdi, X. (1993). Hika tratamenduaren balore sozio-afektiboak. Fontes Linguae Vasconum, 64, 425-442.

Alberdi, X. (1994a). Euskararen tratamenduak: bilakaera. Fontes Linguae Vasconum, 67, 401-434.

Alberdi, X. (1994b). Hitanoa non eta nork erabiltzen duen. Euskera, 3, 983-993.

Alberdi, X. (1996). Euskararen tratamenduak: erabilera (Iker 9). Euskaltzaindia.

Alberdi, X. (2018). Forms of address in Basque. Pragmatics, 283, 303-332.

Alberdi, X. (d. g.). Tratamendua eta alokutibotasuna. In Sareko Euskal Gramatika (SEG). UPV/EHU. https://www.ehu.eus/seg/gizt/5/2/1

Alberdi-Zumeta, L. (2019). Eta hik ze uste dun/k? Azpeitiko gazteak hitanoaren inguruan hizketan: usteak, balioak eta diskurtsoak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria, 113(4), 129-154.

Altuna, J. (2018). Noka eta tokaz galdezka. Jakin, 227-228, 187-192 .

Antonov, A. (2015). Verbal allocutivity in a crosslinguistic perspective. Linguistic Typology, 19(1), 55-85. https://doi.org/10.1515/lingty-2015-0002

Aranguren, M. (2012). Azpeitiko gazteak eta euskara [Hiznet, sakontze-egitasmoa, UPV/EHU]. Hiznet. https://hiznet.asmoz.org/wp-content/uploads/2018/10/Azpeitia.pdf

Azkue, R. M. (1918). Ardi galdua. Jesusen Biotzaren Elaztegia.

Azkue, X. (2000). Hitanoa Zumaian. Zumaiako Udala.

Azpeitiko Euskara Patronatua (2012). Azpeitiko gazteen hizkuntza-ohiturak. http://www.erabili.eus/plangintzak/gurien/dokumentuak/2012/Azpeitiko_gazteen_hizkuntza_ohiturak_ONDORIOEN_TXOSTENA_ona.pdf

Barambones, J. (2012). Mapping the dubbing scene. Audiovisual translation in Basque television. Peter Lang.

Beitia, I. (2017). Tokanoka tribua. Eskoriatzako gazteak eta hitanoa: uste, balore eta jarrerak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria, 103, 139-166.

Belmar, G. (2020). Language variation, contact, revitalization, and translation: A corpus approach to allocutive agreement in Basque. Revista de Llengua i Dret, Journal of Language and Law, 74, 38-57. https://doi.org/10.2436/rld.i74.2020.3410

Bereziartua, G. & Muguruza, B. (2020). Euskal hizkun natiboak, ez-natiboak eta hitanoa. In E. Santazilia, D. Krajewska, E. Zuloaga & B. Ariztimuño (arg.), Fontes Linguae Vasconum 50 urte: ekarpen berriak euskararen ikerketari (127.-140. or.). Nafarroako Gobernua. https://doi.org/10.35462/fontes50urte.8

Bereziartua, G. & Muguruza, B. (2021). Basque informal talk increasingly restricted to men: The role of gender in the form of address hika. Journal of Language and Linguistic Studies, 17(1), 360-376. https://doi.org/10.52462/jlls.22

Brown, R. & Gilman, A. (1960). The pronouns of power and solidarity. In T. A. Sebeok (arg.), Style in language (253.-276. or.). MIT Press.

de Rijk, R. P. G. (1991). Familiarity or solidarity: The pronoun hi in Basque. Revista Internacional de los Estudios Vascos, 36, 373-378.

Echeverria, B. (2001). Privileging masculinity in the social construction of Basque identit y. Nations and Nationalism, 7(3), 339-363. https://doi.org/10.1111/1469-8219.00020

Echeverria, B. (2003). Language ideologies and practices in (en)gendering the Basque nation. Language in Society, 32, 383-413.

Echeverria, B. (2016). Harlots and whores but not lovers. Dressing down the pronoun for a female addressee in a Basque Old Testament. In J. Abbou & F. H. Baider (arg.), Gender, language and the periphery (353.-380. or.). John Benjamins. https://doi.org/10.1075/pbns.264.13ech

Eguren, L. (2000). El morfema de alocutivo del euskera y el modelo de gramática. Hermeneus, Revista de la Facultad de Traducción e Interpretación de Soria, 2, 95-118.

Etxaniz, P. (2001). Tratamenduen bilakaera, to eta no. Fontes Linguae Vasconum, 87, 225-234.

Etxebarria, I. (1994). Doblaje y subtitulación en Euskal Telebista. In F. Eguiluz, J. M. Santamaría, V. Olsen, R. Merino-Álvarez & E. Pajares (arg.), Transvases culturales: literatura, cine, traducción (191.-197. or.). UPV/EHU.

Euskaltzaindia. (1987). Euskal gramatika. Lehen urratsak (EGLU) II. Euskaltzaindia.

Fernández de Arroyabe, A., Eguskiza, L. & Miguel, A. (2019). Does Basque have a future? Implications of hegemonic languages for audivisual consumption by adolescents. Communication & Society, 32(1), 333-349. https://doi.org/10.15581/003.32.1.333-349

Garzia, J. (2020). Euskara estandarra eta erregistro informalak. In Euskaltzaindia & Ezkerraberri Fundazioa (arg.), Euskara batua eta tokian tokiko erabilera: korapiloak eta erronkak (99.-110. or.). Euskaltzaindia.

Ibañez, J. L., Pérez, J. C. & Zalbidea, B. (1999). Televisión y programación infantil en Euskadi. ZER - Revista de Estudios de Comunicación, 4(7). https://doi.org/10.1387/zer.17408

Kintana, X. (2005). Lazarraga poeta zahar gaztearen berri onak. Euskera, 50(1), 129-159.

Landabidea, X. & Goirigolzarri, J. (2017). Zergatik dira garrantzitsuak hedabideak XXI. mendean euskararentzat? Euskera, 62(2), 171-185.

Larrinaga, A. (2019). Euskararen normalizazioa: ikuspegi orokorra eta Euskal Telebistaren kasu partikularra. UEU; UPV/EHU.

Larrinaga, A. (2020). Euskara kolokialaren eskuliburua. UEU.

Legard, R., Keegan, J. & Ward, K. (2003). In-depth Interviews. In J. Ritchie, J. Lewis, C. McNaughton Nicholls & R. Ormston (arg.), Qualitative research practice. A guide for Social Science students and researchers (138.-169. or.). SAGE Publications.

Legorburu, O. (2018). Genero rolek hitanoaren erabileran izan duten eragina: Antzuolako herritarren diskurtso eta praktikak. BAT Soziolinguistika Aldizkaria, 109, 111-138.

Lizardi, A. & Munduate, M. (2015). Non-argument agreements: an approach to Basque allocutivity. Dialectología, ale berezia V, 321-350. https://doi.org/10.1344/dialectologia2015.2015.14

Muguruza, B. & Bereziartua, G. (2020). Transmisioaren eragina hitanoaren osasunean: Azpeitiko hiru belaunaldiren azterketa. In I. Camino, X. Artiagoitia, I. Epelde & K. Ulibarri (arg.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazori gorazarre (545.-564. or.). UPV/EHU.

Muguruza, B. & Bereziartua, G. (2021) Dragon Ball on the Basque public TV: influence on viewers’ language attitudes and practices. Journal of Multilingual and Multicultural Development. https://doi.org/10.1080/01434632.2021.1946547

Muguruza, B., Bereziartua, G. & Etxeberria, J. (2020). «Ez da mattetzen erakutsi». Azpeitia, hitanoa eta generoen arteko arrakala. Uztaro, 115, 117-143. https://doi.org/10.26876/uztaro.115.2020.6

Oyharçabal, B. (1993). Verb agreement with nonarguments: On allocutive agreement. In J. I. Hualde & J. Ortiz de Urbina (arg.), Generative studies in Basque lingustics (89.-114. or.). John Benjamins. https://doi.org/10.1075/cilt.105.04oyh

Oyharçabal, B. (1994). Hikako adizkeren paradigmen aurkezpena. Euskera, 39(3), 969-981.

Ozaita, J. (2014). Hurbilpen bat tolosaldeko gazteek hitanoari buruz duten pertzepzio, diskurtso eta praktikara. BAT Soziolinguistika Aldizkaria, 91, 83-103.

Rebuschi, G. (1981). Autour de formes allocutives du Basque. In Euskaltzaindia (arg.), Euskalarien nazioarteko jardunaldiak (Iker 1) (307.-321. or.). Aranzadi.

Rebuschi, G. (1984). Structure de l’énoncé en basque. Société d’Études Linguistiques et Anthropologiques de France (SELAF).

Santiago, J. A. (2017). Dragon Ball popularity in Spain compared to current delocalizaed models of consumption. Mutual Images, 2, 110-136. https://doi.org/10.32926/2017.2.san.drago

Schreier, M. (2014). Qualitative Content Analysis. In U. Flick (arg.), The SAGE handbook of qualitative data analysis (170.-180. or.). SAGE Publications. https://doi.org/10.4135/9781446282243.n12

Segurola, I. (1992ko apirilaren 30a). Gizon, gizarte, gizagaixo. Euskaldunon Egunkaria, 430, 26.