Maileguak Larramendiren hiztegian

Blanca Urgell

doi:10.35462/flv107.1

Blanca Urgell UPV/EHU [Espainia]

Laburpena

Lan honetan Lakarrak (1985) ezarritako ikuspegitik abiatu gara, Larra mendiren Hiztegi Hirukoitzako maileguak aztertzeko, hiztegi beraren iturriez eta sorbideez egindako lan orokorrago baten barruan (Urgell 2000). Xede honekin, maileguen erakusgarri bat arakatu dugu, ikuspuntu ezberdinen arabera ezauzgarriztatuz (arlo semantikoak, gramatika kategoriak eta lehenagoko erabilera), baina batez ere hiztegigileak berak agerian aipatutako hatsapenen arabera neurtuz, hots, maileguak beharrezkoak direnentz eta haientzat euskal etimologiarik proposatu duenentz. Halatan, Larramendirenean teoria lexikoa eta praktika lexikografikoaren artean dauden batetortzeak eta aldeak ikusteko parada izango dugu.

Estatistikak

75

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

AGUD, Manuel & Antonio TOVAR, 1988-1994, "Materiales para un Diccionario Etimológico de la Lengua Vasca", ASJU, 22:1etik aurrera atalka aterea lehenik, eta gero ASJU-ren 13 (a-ardui), 19 (ardun-beuden), 24 (beule-egileor), 26 (egiluma-galanga), 30 (galani-iloza), 33 (ilpiztu-korotz) eta 37. (korpa-orloi) gehigarrietan.

ALONSO, L. & ZURRO, E., 1977, La traducción bíblica: Lingüística y Estilística, Madril, Ed. Cristiandad.

ALTUNA, P., 1967, "Larramendiren iztegi berria", Euskera, 12, 139-300.

ALTUNA, P., 1982, Mendibururen idazlan argitaragabeak (edizio kritikoa), Bilbo, Euskaltzaindia.

ALTUNA, P., 1984, "La auténtica biblioteca de Larramendi", Muga, 228, 66-81.

ARESTI, G., 1973, "Léxico empleado por Leizarraga de Briscous", FLV, 13, 61-128.

BDELC = Corominas 1976.

COROMINAS, J., 1976, Breve Diccionario Etimológico de la Lengua Castellana, Madril, Gredos.

COROMINAS, J.& J. A. PASCUAL, 1980-1983, Diccionario Crítico Etimológico Castellano e Hispánico, (5 lib.), Madril, Gredos.

DCECH = Corominas & Pascual 1980-1983.

ECHENIQUE, Mª Teresa, 1997, Estudios lingüísticos vasco-románicos, Madril, Istmo.

EGH = Larramendi, Euskara-Gaztelania Hiztegia (ik. Altuna 1967).

EH = Sarasola 1996.

ELHUYAR, 1996, Hiztegia. Euskara-gaztelania. Castellano-vasco, Usurbil, Elhuyar Kultur Elkartea. [sareko bertsioa: http://www.euskara.euskadi.net/r59-15172x/eu/hizt_el/index.asp]

ETXEBERRI SARAKOA, J., 1712, "Escuararen hatsapenac", in J. DE URQUIJO (arg.), Obras vascongadas del doctor labortano Joannes d'Etcheberri (1712), Paris, Paul Geuthner, 1907, 1-119.

FERNÁNDEZ GONZÁLEZ, A. R. (arg.), 1980, Benito Jerónimo Feijoo. Teatro Crítico Universal, Madril, Cátedra.

HARRIET, M., 1741, Gramatica escuaraz eta francesez, composatua Francez hitzcunça ikhasi nahi dutenen faboretan, Baiona, Fauvet.

LAKARRA, J. A., 1985, "Larramendiren hiztegigintzaren inguruan", ASJU, 19:1, 9-50.

LAKARRA, J. A., 1986, "Burgosko Dotrina (1747): I. Testua eta oharrak", ASJU, 20:2, 533-594.

LAKARRA, J. A., 1993, XVIII. mendeko hiztegigintzaren etorkiez, UPV/EHU-ko tesi argitaragabea.

LAKARRA, J. A., 1995, "Pouvreauren hiztegiez eta hiztegigintzaren historiaz", ASJU, 29:1, 3-52.

LAKARRA, J. A., 1997, "Euskararen historia eta filologia: arazo zahar, bide berri", ASJU, 31:2, 447-535.

LAPESA, R., 1984, Historia de la lengua española, Madril, Gredos [9. arg. zuzendu eta emendatua].

LARRAMENDI, M. de, 1745, Diccionario Trilingüe del Castellano, Bascuence y Latín, Donostia [Berrarg. faks., Donostia, Txertoa, 1984].

LARRAMENDI, M. de, c. 1764, Autobiografía y otros escritos, J. I. Tellechea Idigorasen arg., Donostia, Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones, 1973.

LARRAMENDI, M. de, c. 1764, Corografía de Guipúzcoa, ms. de la Real Academia de la Historia, fondo Jesuitas, leg. 62. J. I. Tellechea Idigorasen arg., Donostia, Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones, 1969.

LÁZARO CARRETER, F., 1949 [1985], Las ideas lingüísticas en España durante el siglo XVIII, Bartzelona, Crítica.

LOPE BLANCH, J. M., 1990, Estudios de Historia Lingüística Hispánica, Madril, Arco/Libros.

MDELV = Agud & Tovar 1988.

MIRANDA, J. Alberto, 1994, La formación de palabras en español, Salamanca, Ediciones Colegio de España.

MITXELENA, K., 1983, "Mendiburu eta Larramendi", Euskera, 28:1, 19-23. [Berrarg. in SHLV, II, 912-915].

MITXELENA, K., 1984, "Aurkezpena" [in Sarasola 1984; Berrarg. in SHLV, I, 349-360].

MITXELENA, K., 1987-2005, Orotariko Euskal Hiztegia, (15 lib.), Bilbo, Euskaltzaindia, etab.

MOKOROA, Justo Mari, 1936, Genio y lengua, Tolosa, Librería de Mocoroa hermanos.

OEH = Mitxelena 1987-2005.

OSSELTON, N. E., 1973, The Dumb Linguists. A Study of the Earliest English and Dutch Dictionaries, University Press, Leiden.

PRATT, C., 1980, El anglicismo en el español peninsular contemporáneo, Madril, Gredos.

SARASOLA, I., 1984-1995, Hauta-lanerako Euskal Hiztegia, Donostia, GAK.

SARASOLA, I., 1996, Euskal Hiztegia, Donostia, Kutxa Fundazioa.

SEGUROLA, K., 2008, "XVIII. mendeko garbizaletasuna: Larramendiren Hiztegi Hirukoitza eta eskuizkribuak", Koldo Mitxelena Katedraren II. Biltzarrera (Gasteiz, 2007ko urriaren 8-11) aurkeztutako komunikazioa (argitaratzeko).

SEIFFERT, L., 1990, "The Vernacularist and Latinist Justus-Georgius Schottelius and the Traditions of German Linguistic Purism", in W. Hüllen (arg.), Understanding the Historiography of Linguistics. Problems and Projects, Symposium at Essen, 23-25 November 1989, Nodus Publikationen, Münster, 241-261.

URGELL, B., 1991, "Axular eta Larramendi", ASJU, 25:3, 901-928.

URGELL, B., 1998, "Hiztegi Hirukoitza eta Diccionario de Autoridades erkatuaz (II): sarreraren edukia", ASJU, 32:2, 365-414.

URGELL, B., 2000a, Hiztegi Hirukoitza-ren osagaiez, UPV/EHUko tesi argitaragabea.

URGELL, B., 2000b, "Larramendiren iturri idatziak (I): euskal liburuak", in Urgell 2000a, 923-1020.

URGELL, B., 2000c, "Entzundako hitzak", in Urgell 2000a, 1131-1171.

URGELL, B., 2000d, "Larramendiren iturri idatziak (II): hiztegiak", in Urgell 2000a, 1021-1079.

URGELL, B., 2000e, "Larramendiren iturri idatziak (III): erdal liburuak", in Urgell 2000a, 1081-1130.

URGELL, B., 2000f, "Euskal hitza zer den edo Larramendiren hitzberrigintzaren oinarri teorikoak", in Urgell 2000a, 519-556.

URGELL, B., 2001, "Euskal formen aurkezpena Larramendiren hiztegian", ASJU, 35:1, 107-183.

URGELL, B., 2002, "Hiztegi Hirukoitza-ren kanpoko eta barruko historiaz", in X. Artiagoitia, P. Goenaga & J. A. Lakarra (arg.), Erramu Boneta. Festschrift for Rudolf P. G. de Rijk, ASJU-ren gehigarriak 44, Bilbo, 629-649.

URGELL, B., 2004, "Etimologia eta hitz sorkuntza Larramendiren Hiztegi Hirukoitz-ean", Lapurdum, 9, 299-310.

URGELL, B., 2008a, "Elkarketa Larramendiren hiztegian", ASJU-n argitaratzeko.

URGELL, B., 2008b, "Hitz eraketarako baliabide orokorrak Larramendiren hiztegian", ASJU-n argitaratzeko.

URGELL, B., 2008c, "Etimologiak Larramendiren hiztegian", FLV, 2008:2 (argitaratzeko).

VILLASANTE, Luis, 1973, Axular-en Hiztegia, Arantzazu/Oñati, Jakin.