Bortzerrietako euskara,  herriz herri (ez)berdintasunetan barrena (I)

Edu Zelaieta

doi:10.35462/flv96.2

Edu Zelaieta Euskal Filologian lizentziatua Euskal Herriko Unibertsitatean [Espainia]

Laburpena

Bortzerrietako euskararen gaineko ikerketa-lan baten lehenbiziko atala da artikulu hau. Lehen honetan, Bortzerrien inguruko zenbait datu aurkezten dira, bai eta aztertu beharreko eremuaren inguruko sarrera soziolinguistikoa egin ere. Datu hauen laguntzaz, Bortzerrietako dinamika sozio-espaziala ezagutu eta ezagutarazi nahi da. Ondotik, Bortzerrietako hizkerek orain arteko euskal dialektologian izan duten estatusaren berri laburra ematen da, Bonaparte Printzearen garaitik gaur egun arte. Hortik aitzinera, berriz, gure eremuko hizkuntza tasunek hartzen dute protagonismo osoa, Bortzerrietako euskararen ezaugarrien geografia hedaduraren berri zehatza izateko asmoz. Lehen honetan, fonetika-fonologiari eta izenaren morfologiari dagozkion ezaugarri nagusiak aurkezten ditugu.

Estatistikak

49

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

AGIRRETXE, J.L. & LERSUNDI, M. & OLAETXEA, O., 2000, Pasaiako hizkera, Pasaiako Udala, Pasaia.

AGIRRETXE, J.L. & ESNAOLA, I., 2000, Lezoko euskararen azterketa, Lezoko Unibertsitateko Udala, Lezo.

BONAPARTE, L.L., 1863, Carte des sept provinces basques montrant la délimitation actuelle de l'euscara, Londres.

CAMINO, I., 1997, Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

CAMINO, I. (arg.), 1998, Nafarroako hizkerak, Nafarroako Euskal Dialektologiako Jardunaldietako Agiriak, UEU, Bilbo.

CAMINO, I., 2000a, "Goñerriko hizkera (II)", ASJU, 34:1, 137-196.

CAMINO, I., 2000b, "Abiaburu bat Donostiako euskera aztertzeko", in Zuazo, K. (arg.), Dialektologia gaiak, EHU & Arabako Foru Aldundia, Gasteiz, 53-82.

CAMINO, I., 2003, "Hego-nafarreraren egituraz", FLV, 94, 427-468.

DUHAU, H., 2003, Hasian hasi, Beskoitzeko euskara, "Birdena" edo bigarren partea, Akoka, Donibane-Lohizune.

ERDOZIA, J. L., 2001, Sakana erdialdeko hizkera, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

EUSKALTZAINDIA, 1985, Euskal gramatika, Lehen urratsak-I, Bilbo.

EUSKALTZAINDIA, 1987, Euskal gramatika, Lehen URRATSAK-II, Bilbo.

EUSKALTZAINDIA, 1999, Euskal Herriko Hizkuntza Atlasa, Ohiko euskal mintzamoldeen antologia, Bilbo.

FRAILE, I. eta FRAILE, A., 1996, Oiartzungo hizkera, Oiartzungo Udala.

GAMINDE, I., 1985, "Nor-en ahalezko oraina, eta joan, ibili eta egon aditzen alokutiboak (Nafarroan)", FLV, 46, 215-263.

GAMINDE, I., 1996, "Lesakako azentu eta intonazioaz", FLV, 71, 45-70.

GAMINDE, I., 1998a, Euskaldunen azentuak, Labayru Ikastegia, Bilbo.

GAMINDE, I., 1998b, "Nafarroako azentu ereduen sailkapena", in Camino, I. (arg.), Nafarroako hizkerak, Nafarroako Euskal Dialektologiako Jardunaldietako Agiriak, UEU, Bilbo, 23-48.

HUALDE, J. I., 1997, Euskararen azentuerak, ASJU-ren gehigarriak, 42.zb, Gipuzkoako Foru Aldundia & EHU, Donostia & Bilbo.

IBARRA, O., 1995, Ultzamako hizkera. Inguruko euskalkiekiko harremanak, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

IBARRA, O., 1996, "Bonaparteren sailkapena eztabaidatuz", FLV, 71, 71-86.

IBARRA, O., 2000, Erroibarko eta Esteribarko hizkera, Nafarroako Unibertsitate Publikoa, Iruñea.

IÑIGO, P., 1980, "Bortzirietako erakusleez", Euskera, 12, 43-46.

IRIZAR, P., 1981, Contribución a la dialectología de la lengua vasca, 2 liburuki, Gipuzkoako Aurrezki Kutxa Probintziala, Donostia.

IRIZAR, P., 1992, Morfología del verbo auxiliar alto navarro septentrional, Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia, Iruñea.

IRIZAR, P., 1997, Morfología del verbo auxiliar labortano, Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia, Iruñea, 258-259 eta 551-614.

MITXELENA, L., 1972, "A note on Old Labourdin Accentuation", ASJU, 6, 110-120.

MITXELENA, L., 1976, "La fragmentación dialectal: conocimientos y conjeturas", RSEL, 6.2, 309-326.

MITXELENA, L., 1977, Fonética Histórica Vasca (2.arg.), Gipuzkoako Foru Aldundia, Donostia.

MONTOYA, E., 2002, Zugarramurdiko eta Urdazubiko euskara, EHUko tesi argitaragabea.

N'DIAYE. G., 1970, Structure du dialecte basque de Maya, Mouton, The Hague-Paris.

OLANO, M., 1998, Areso eta Leitzako hizkerak. Bertako hitz eta historian barrena, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

PAGOLA, R. M., 1992, Euskal fonetika Nafarroan, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

SAGARTZAZU, T., 1994, "Hondarribiko mintzairazko ikuspegiak", in Gomez, R. & Lakarra, J. A. (arg.), Euskal Dialektologiako Kongresua, ASJUren gehigarriak 28, Gipuzkoako Foru Aldundia, Donostia, 589-628.

SALABERRI, P., 2000, "Luzaideko euskara, Mezkirizkoaren eta Aezkoakoaren argitan", in Zuazo, K. (arg.), Dialektologia gaiak, EHU & Arabako Foru Aldundia, Gasteiz, 223-262.

SALABERRI, P. & KAMINO, P., 2001, "Hitz eratorriak Luzaideko hizkeran", FLV, 86, 67-86.

SALABURU, P., 1996, "Baztango hizkeraz hitz pare bat", in Izeta, M., Baztango Hiztegia, Nafarroako Gobernua, Iruñea, 15-22.

SÁNCHEZ CARRIÓN, J. M., 1972, El estado actual del vascuence en la provincia de Navarra (1970), Príncipe de Viana, Iruñea.

Senpereko kantu xaharrak, 2001, Oxtikenekoak, Kultur Elkartea & Eusko Ikaskuntza, Donostia.

URKIXO, J., 1908-10, "Cartas escritas por el príncipe L.L. Bonaparte a algunos de sus colaboradores", RIEV, 4, 233-297.

ZUAZO, K., 1997, "Oiartzungo hizkeraren kokagunea", FLV, 76, 397-425.

ZUAZO, K., 1998a, "Euskalkiak gaur", FLV, 78, 191-234.

ZUAZO, K., 1998b, "Nafarroako euskal hizkerak", in Camino, I. (arg.), Nafarroako hizkerak.

Nafarroako Euskal Dialektologiako Jardunaldietako Agiriak, UEU, Bilbo, 1-22.

ZUAZO, K., (arg.), 2000, Dialektologia gaiak, EHU & Arabako Foru Aldundia, Gasteiz.

ZUAZO, K., 2003, Euskalkiak, Herriaren lekukoak, Elkar, Donostia.

ZUBIRI, J. J., eta PERURENA, P., 1998, Goizueta eta Aranoko hizkerak, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

Bortzerrietako XVIII. eta XIX. mendeetako testuak

IDOATE, C. eta VILLANUEVA, J. J., 1981, "Unas ordenanzas de Vera en vascuence", FLV, 37, 275-281.

PAGOLA, R. M. et alii., 1995, Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak: Iparraldeko Goi-Nafarrera (2. liburukia), Deustuko Unibertsitatea, Eusko Ikaskuntzen Institutua, Bilbo, 471-512.

SATRUSTEGI, J. M., 1987, Euskal Testu Zaharrak I, Euskaltzaindia, Iruñea, 78-79 (Etxalar) eta 247-261 (Lesaka).

SATRUSTEGI, J. M., 1997, "Lesaka eta Luzaideko euskal testu partekatuak", FLV, 74, 99-126.

TREBIÑO, I., 2000, Euskarazko testu zibilak administrazioan: 1855 eta 1856ko Etxalarko bando batzuk, Eusko Jaurlaritza, HAAE-IVAP, Gasteiz, 415-420.

* Manuel Zubigarai Etxalarko erretoreak idatzitako predikua. 1878-1917 (bertako erretore

izan) bitartean idatzia. Pello Apezetxeak utzitako 14 orriko eskuizkribua.