Primario y secundario en los nombres vascos de los metales
Laburpena
Metalen euskal izenetan azterketa sakontzea proposatzen du egileak izen desberdinak badituztelarik hiztegietan. Erdarazko kobrea adibidez, cuprum latinez eta Chipre izenetik datorrena ohiko hitza da gaur euskaraz. Hori bera adierazteko, hitz elkartuak daude bestalde, hala nola burdin-gorri, urre-antz, urraida, eta abar. Hirugarren maila batean, halere, badira tupiki / topiki eta okain bezalako izen zaharrak. Zilar eta burdin hitzak ere aipatzen ditu lanean, alderantziz, hitz arrotzekin aldatu gabeko euskal izen zaharrak bezala.
Ortziko metalen izenekin locura izan dezaketela adierazten du, beste kultura batzutan gertatzen den bezala, eta bereziki ilargiarekin zerikusia duren hitzekin.
Kobrearen kasuan, jatorriko izenaren galera eta erdarazkoaren nagusitzea metal hau Españatik ekarri beharrarekin lotzen du egileak eta, alderantziz, burdin hitz zaharra euskalki guztietan gorde bada euskaldunak berak burdina sortu eta kanpora bidaltzen zuelako izan ornen daiteke.
Estatistikak
Erreferentziak
MÚGICA BERRONDO. Diccionario castellano-vasco, Bilbao, 1965.
R.M. de AZKUE. Diccionario vasco-español-fancés, 1-11, Bilbao, 1905.
P. LHANDE. Dictionnaire basque-français et français-basque, P., 1925.
T.V. GAMKRELIDZE y V.V. lVÁNOV, El indoeuropeo y los indoeuropeos, t. 2, Tbilisi, 1979, pp. 709-715, en ruso.
V. V. lVÁNOV. Sobre algunos paralelos anterior-asiáticos de los lexemas kartvélicos, Lingvistícheskiy sbórnik (en memoria de G.I. Machvariani). Tbilisi, 1979, pp. 111-129, en ruso.
I. ANDREEF. Metalurgia de hierro, Col. África para descubrir. M. 1967, en ruso, pp. 91-147.
J. BRAUN. The grammatical cathegory of article in kartvelian and basque. A comparative study, Srudia caucasologica, I, Oslo, 1988, pp. 38-41.
G. A. KLíMOV. Diccionario etimológico de las lenguas kartvélicas, M., 1964, en ruso.
S. I. ÜZHEGOV. Diccionario de la lengua rusa, M., 1961, en ruso.
L. MICHELENA. A propos de l'accent basque. BSL, L, 1957-58, f. I, pp. 204 s.
R. LAF0N. Sur les noms du vin, du fromage et du lait en basque. BAP, año XV, cuad. 2, 1959, pp. 1-7.
L. MICHELENA. Fonética histórica vasca. San Sebastián, 1961, 1976, pp. 163-164, 511-512.
Yu. VI. ZITSAR. Sobre los nombres vascos de la leche (reconstrucciones). "Fontes Linguae Vasconum", Pamplona, N. 47, 1986, pp. 115-123.
J. CARO BAR0JA. Vasconiana, M., 1957.
X. KlNTANA et al. Hiztegia vasco-español, español-vasco, Bilbo, 1980.
Egile-eskubideak 1998 S. F. Pushkariova
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
