Aspectos de la formación del Vocabulario Pomier y su relación con el Diccionario Trilingüe: hápax, supuestas voces septentrionales y segundas documentaciones [Pomier Hiztegiaren eraketaren eta Hiztegi Hirukoitzarekiko haren erlazioaren alderdiak]
Laburpena
Pomier Hiztegiaren (PH) hapaxak, Iparraldeko lehen lekukotasunak eta ustezko 2. agerraldiak ikertuaz, gehienetan Hiztegi Hirukoitzaren (HH) zordun dela eta ez 1729-1745 bitartean, baina 1745 ondoren kokatu behar dela uste dugu. HHk Ipar eta Hegoko tradizioetarik hartutako hitzez eta Larramendik asmatuez landa, PHk mailegu berriagoak eta HHko atzizki edo oinarrietarik sortu hitz berriak biltzen ditu. Orobat, HHren zenbait eraketa nahiz gainerako dialektoetako hitz eta aldaerak baztertzen ditu, horien ordez bere hizkerakoez edo Gipuzkoako enparauetakoez ordezkatuaz. Labur, gipuzkoar hiztegi-egitasmo bukatugabea dugu, Euskal Herri osorako aurreikusia zen HH zuzentzera eta osatzera zetorrena.
Estatistikak
Erreferentziak
Altuna, P. (1967). Larramendiren iztegi berria. Euskera, 12, 139-300.
Altuna, P. (1982). Mendibururen idazlan argitaragabeak. Euskaltzaindia; Mensajero.
Altuna, P. & Lakarra, J.A. (1990). Manuel Larramendi. Euskal Testuak. Euskaltzaindia; Gobierno Vasco; Diputación Foral de Gipuzkoa.
Azkue, R.M. (1969). Diccionario vasco-español-francés. La Gran Enciclopedia Vasca. (Obra original publicada en 1905-1906)
Bilbao, G. (1991). Larramendiren garaikide bat: Zenbait xehetasun Joanes Etxeberri Sarakoaz. ASJU, 25(3), 751-768. https://doi.org/10.1387/asju.8249
Bilbao, G. (2022). Arnaut Oihenarten «Kobla berriak». Lan inprimatuen edizioak eta aleak banaka ezagutu eta aztertu beharraz, XVII. mendeko euskarazko poema aurkitu berrien karietara. ASJU, 56(2), 1-76. https://doi.org/10.1387/asju.24095
Bilbao, G., Gómez-López, R., Lakarra, J.A., Manterola, J., Mounole, C. & Urgell, B. (2020). Lazarraga Eskuizkribuaren edizioa eta azterketa: I. Sarrera, gramatika, hiztegia eta adizkitegia; II. Testua. UPV/EHU.
Euskara Institutua. (2013). Euskal klasikoen corpusa (EKC). UPV/EHU. https://www.ehu.eus/ehg/kc/
Fernández de Gobeo, N. (2021). Reseña: Ricardo Gómez-López & Josu M. Zulaika. (2020). El Vocabulario Pomier. Edición y estudio de un diccionario manuscrito anónimo euskera-español. Bilbao: UPV/EHU. FLV, 131, 199-203. https://doi.org/10.35462/flv131.9
Floristán, J.M. (1993). Conflictos fronterizos, espionaje y vascuence a finales del siglo XVI: 20 documentos inéditos. Fontes Linguae Vasconum, 63, 177–219. https://doi.org/10.35462/flv63.1
Gómez, R. & Zulaika, J. (2020a). El Vocabulario Pomier: edición y estudio de un diccionario manuscrito anónimo euskera-español. UPV/EHU.
Gómez, R. & Zulaika, J. (2020b). Pomier hiztegiaren datazio arazoez. In I. Camino, X. Artiagoitia, I. Epelde & K. Ulibarri (eds.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazori gorazarre (pp. 277-294). UPV/EHU.
Iruretagoiena, H. (2023). Izenak sortzeko atzizkiak eta literatur hizkuntzaren historia: Ubillosen Dotrina eta Lubieta eta Pomier hiztegiak. ASJU, 56(2), 193-218. https://doi.org/10.1387/asju.24099
Lafon, R. (1980), Le système du verbe basque au XVIe siècle. Elkar. (Obra original publicada en 1943)
Lakarra, J.A. (1985a). Larramendiren hiztegigintzaren inguruan. ASJU, 19(1), 9-50. https://doi.org/10.1387/asju.7671
Lakarra, J.A. (1985b). Literatur gipuzkerarantz: Larramendiren Azkoitiko Sermoia (1737). ASJU, 19, 235-81. https://doi.org/10.1387/asju.7685
Lakarra, J.A. (1986). Burgosko 1747ko dotrina: I. testua eta oharrak. ASJU, 20(2), 533-594. https://doi.org/10.1387/asju.7785
Lakarra, J.A. (1987). Burgosko 1747ko dotrina: II. facsimilea eta hiztegia. ASJU, 21(1), 277-317. https://doi.org/10.1387/asju.7839
Lakarra, J.A. (1991). Testukritika eta hiztegiak: Harriet eta Larramendi. In J.A. Lakarra & I. Ruiz-Arzalluz (eds.), Memoriae L. Mitxelena Magistri Sacrum (pp. 217-258). Diputación Foral de Gipuzkoa.
Lakarra, J.A. (2017). XVIII. mendeko hiztegigintzaren etorkiez. UEU. “Tesis inédita de la UPV/EHU de 1993”
Lakarra, J.A. (1994). Harrieten Gramatikako hiztegiak (1741), ASJU, 28(1), 1-178. https://doi.org/10.1387/asju.8583
Lakarra, J.A. (1997). Euskararen historia eta filologia: arazo zahar, bide berri. ASJU, 33, 493-568.
Lakarra, J.A. (2004). Juan Perez Lazarragakoaren eskuizkribua (XVI. mendea). Diputación Foral de Gipuzkoa; Edilán-Ars Libris.
Lakarra, J.A. (2009). Adabakiak /h/-aren balio etimologikoaz. ASJU, 43, 565-596. https://doi.org/10.1387/asju.1736
Lakarra, J.A. (2015). Hiru hasperen haboro. In M.J. Ezeizabarrena & R. Gómez (eds.), Eridenen du zerzaz kontenta. Sailkideen omenaldia H. Knörr irakasleari (1947-2008) (pp. 349-378). UPV/EHU.
Lakarra, J.A. (2022). Jator(ri), aitor(tu), ilhor(tu), bihur(tu): filologia ala hil. In I. Igartua & J.A. Cid (eds.), Tu voz en muchas voces. Escritos en homenaje a Jon Juaristi (pp. 401-460). UPV/EHU.
Lakarra, J.A. (2023). Asuntzioko Sermoi egile-, toki- eta urtegabea: Larramendiren testu berri ezezaguna [Loiola 14.08.1740]. Euskera, 68(1), 111-203. https://doi.org/10.59866/eia.v1i68.255
Lakarra, J.A. (en preparación a). Las haches del Vocabulario Pomier [Manuscrito]. UPV/EHU.
Lakarra, J.A. (en preparación b). Kontzepzioko Sermoia: Larramendiren originalaren kopia berantiarra? Euskera.
Lakarra, J.A. & Urgell, B. (1988). Lécluseren Hiztegia. Euskalaritzaren Historiarako lanabesak II. ASJU, 22(1), 99-213.
Larramendi, M. (1979). El imposible vencido. Arte de la lengua bascongada. Hordago. (Obra original publicada en 1729)
Larramendi, M. (1745). Diccionario Trilingüe del castellano, bascuence y latín. Bartholomè Riesgo y Montero.
Larramendi, M. (1969). Corografía de Guipúzcoa (J.I. Tellechea, ed.). Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones. (Obra original c. 1754)
Larramendi, M. (1983). Sobre los Fueros de Guipúzcoa (J.I. Tellechea, ed.). Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones. (Obra original c. 1756-58)
Larramendi, M. (1973). Autobiografía y otros escritos (J.I. Tellechea, ed.). Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones. (Obra original c. 1766)
Mitxelena, K. (1970). Estudio sobre las fuentes del diccionario de Azkue. Centro de Estudios Históricos de Vizcaya. (Obra original 1965)
Mitxelena, K. (2011). Fonética histórica vasca. In J.A. Lakarra & I. Ruiz-Arzalluz (eds.), Luis Michelena. Obras completas: VI. UPV/EHU; Diputación Foral de Gipuzkoa. (Obra original publicada en 1961; 2a ed. aumentada en 1977)
Mitxelena, K. (2011). Apellidos vascos. In J.A. Lakarra & I. Ruiz (eds.), Luis Michelena. Obras completas: IX (pp. 1-235). UPV/EHU; Diputación Foral de Gipuzkoa. (Obra original publicada en 1953)
Mitxelena, K. (2011). Aurkezpena: I. Sarasola, Hauta-lanerako euskal hiztegia. A-Aurten. In J.A. Lakarra & I. Ruiz (eds.), Luis Michelena. Obras completas: X (pp. 83-99). UPV/EHU; Diputación Foral de Gipuzkoa. (Obra original publicada en 1984)
Mitxelena, K. & Sarasola, I. (2023). Diccionario general vasco - Orotariko euskal hiztegia. Euskaltzaindia. (Obra original publicada en 1987-2005). https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=1694&lang=eu
Requejo, V. (1729). Thesaurus hispanolatinus utriusque linguae verbis et phrasibus abundans. Olim a P. Bartholomaeo Bravo e Societate Iesu inventus; postea a P. Petro de Salas ex eadem Societate locupletatus. Salmanticae, ex Typo-graphia Eugenij Garcia de Honorato. An. MDCCXXIX.
Sarasola, I. (1982). Gaurko euskara idatziaren maiztasun-hiztegia. Caja de Ahorros Provincial de Guipúzcoa.
Sarasola, I. (1986). Larramendiren eraginaz eta. ASJU, 20, 203-215. https://doi.org/10.1387/asju.7729
Sarasola, I. (1997). Euskal hitz altxorraz. ASJU, 31(2), 617-642. https://doi.org/10.1387/asju.8701
Satrústegui, J.M. (1993). Relectura de los textos vascos de espionaje del siglo XVI. Fontes Linguae Vasconum, 64, 443–475. https://doi.org/10.35462/flv64.6
Urgell, B. (1997). Estudios en torno a la historia de la lexicografía vasca. ASJU, 31, 643-685. https://doi.org/10.1387/asju.8703
Urgell, B. (2000). Larramendiren Hiztegi Hirukoitzaren osagaiez [Tesis inédita]. UPV/EHU.
Urgell, B. (2001). Euskal formen aurkezpena Larramendiren hiztegian. ASJU, 35, 107-183. https://doi.org/10.1387/asju.8819
Urgell, B. (2002a). Etimología y creación léxica en el diccionario vasco del P. Larramendi (1745). In M.A. Esparza, B. Fernández Salgado & H.-J. Niederehe (eds.), Actas del III Congreso Internacional de la Sociedad Española de Historiografía Lingüística (pp. 989-1000). Helmut Buske.
Urgell, B. (2002b). Hiztegi Hirukoitzaren kanpoko eta barruko historiaz. In X. Artiagoitia, P. Goenaga & J.A. Lakarra (eds.), Erramu boneta. Festschrift for Rudolf P. G. de Rijk (pp. 629-649). UPV/EHU.
Urgell, B. (2002c). Larramendiren Hiztegi Hirukoitzaren Eranskina: saio bat hiztegigintzaren testukritikaz. Diputación Foral de Gipuzkoa.
Urgell, B. (2003). Eratorpena Larramendiren hiztegian (I): Eratorbideen analisia. ASJU, 37, 203-260. https://doi.org/10.1387/asju.8861
Urgell, B. (2004). Etimologia eta neologia Larramendiren H. Hirukoitzean (1745). Lapurdum, 9, 299-310. https://doi.org/10.4000/lapurdum.882
Urgell, B. (2008). Maileguak Larramendiren hiztegian. FLV, 107, 5–44. https://doi.org/10.35462/flv107.1
Urgell, B. (2009). Martin Harrieten hiztegiak: Eraketari buruzko zenbait berri. ASJU, 43(1/2), 873–889. https://doi.org/10.1387/asju.1772
Urgell, B. (2018). Lehen Euskara Modernoa. In J. Gorrochategui, I. Igartua & J.A. Lakarra (eds.), Euskararen historia (pp. 543-657). Gobierno Vasco.
Egile-eskubideak 2024 Joseba A. Lakarra
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
