Oztibarreko mintzoaz eta haren lexikoaz [Sobre el vasco de Ostabaret y su léxico]
Resumen
El artículo muestra una panorámica general del conocimiento que en este momento poseemos sobre el habla de la Baja Navarra y propone una visión innovadora sobre la influencia ejercida a nivel lingüístico por la villa de Hasparren en su entorno. Posteriormente se describen la sociedad ganadera del valle de Ostabaret y sus relaciones vecinales. Se presentan con amplitud características fónicas y morfosintácticas del habla de Ostabaret y su condición de habla nuclear en la Baja Navarra, con un alto grado de comunicación lingüística con su entorno y sin apenas características propias o exclusivas; también hemos mostrado que algunas innovaciones no han llegado al este de la Baja Navarra. El análisis geoléxico muestra dos tendencias de afinidad, una hacia el valle de Cize y la otra hacia el país de la Soule; en Lantabat aparece cierta influencia lingüística de la Baja Navarra más occidental. En general el vasco de Ostabaret se nos aparece homogéneo y afín al del valle de Cize.
Estadísticas
Referencias
APALAUZA, A., 2007, «Imotz, Basaburu Nagusia, Larraun eta Araitz-Betelu ibarretako lexikoaren azterketa», ASJU, 41 (1), 175-236.
ARANZADI ZIENTZIA ELKARTEA, 1990, Euskalerriko atlas etnolinguistikoa [EAEL], Donostia, Aranzadi.
ARBELBIDE, X., 1987, Garazi, Donostia & Baiona, Elkar.
ARIZTIMUÑO, B., 2013, «Euskal aditz jokatuaren osaeraz eta jatorriaz zenbait ohar», in R. Gómez et al. (arg.), Koldo Mitxelena katedraren III. Biltzarra, Gasteiz, UPV/EHU, 41-60.
ARIZTIMUÑO, B., 2015, «Lazarragaren eskuizkribuko adizki batzuez (euskal aditz jokoaren kronologia erlatibo baterantz)», in M. J. Ezeizabarrena & R. Gómez (arg.), Eridenen du zerzaz kontenta: sailkideen omenaldia Henrike Knörr irakasleari (1947-2008), Bilbo, UPV/EHU, 49-70.
AURREKOETXEA, G. & VIDEGAIN, X. (arg.), 2004, Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan, ASJU-ren gehigarriak 49, Bilbo, UPV/EHU.
BARANDIARAN, J. M., 1955, «Notas sobre la vida pastoril en Ibarre», AEF, 15, 39-46.
BARANDIARAN, J. M., 1982-3, «Materiales para un estudio del pueblo vasco en Urepel», AEF, 31, 9-30.
BIDART, P. (biltz.), 1994, Le Pays de la Soule, Baigorri, Izpegi.
CAMINO, I., 2004, «Nafarroa Behereko euskara», FLV, 97, 445-486.
CAMINO, I., 2008, «Nafarroa Behereko euskara zaharra», ASJU, 42 (1), 101-169.
CAMINO, I., 2009, «Mugako hiztun eta aldaerak ipar-mendebaleko Zuberoan», FLV, 111, 153-218.
CAMINO, I., 2013, Alphonsa Rodriguez Jesusen Compagnhaco aitaren guiristhinho perfeccioniaren praticaren pparte bat (1782). Edizioa eta azterketa, ASJU, 47(1), Bilbo, Euskaltzaindia & UPV/EHU.
CAMINO, I., 2015, Amiküze eskualdeko heskuara, argitaratzear.
CERQUAND, J. F., 1985, Ipar Euskal Herriko legenda eta ipuinak, A. Arana (arg.), Donostia, Txertoa.
CHARRITTON, P., 1984, Jean Etchepare mirikuaren (1877-1935) idazlanak. I. Euskal gaiak, Donostia, Elkar.
DUGUINE, M., 2009, «Hazparneko euskaraz bi hitz», Euskera, 54(1), 193-210.
DUHAU, H., 1993, Hasian hasi. Beskoitzeko euskara, Donibane Lohizune, Alinea.
DUHAU, H., 2003, Hasian hasi. Beskoitzeko Euskara (Beskoitzeko Heskuara), Donibane Lohizune, Akoka.
DUNY PÉTRÉ, P., 1959 , «Trois textes folkloriques basques de Basse-Navarre Orientale», BAP, 15(1), 47-60 .
EPELDE, I., 2003, Larresoroko euskara, doktoretza tesi argitaragabea, UPV/EHU.
ETCHEBERRY, J.-B., 1986, Hazparneko misionestak, Baiona, Cordeliers.
ETXEBARRIA, J. M., 1994, «Las grabaciones de Viena en euskera. Bajo navarro occidental y Bajo navarro oriental», Mundaiz, 47, 45-75.
EUSKALTZAINDIA, 2008-14 , Euskal Herri Hizkeren Atlasa [EHHA], lehen sei liburukiak, Bilbo, Euskaltzaindia.
HARITXELHAR, J., 1963, «Textes folkloriques de la vallée de Baigorry», in Actas del Tercer Congreso Internacional de Estudios Pirenaicos. Girona, 1958, Zaragoza, Instituto de Estudios Pirenaicos. Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 51 -73.
IÑIGO, P., SALABERRI, P. & ZUBIRI, J. J., 1995, «-ki aditz-atzizkiaren gainean», FLV, 69, 243-295.
IRIBARREN, J. M., 1984 [1952], Vocabulario navarro, Iruñea, Príncipe de Viana.
IRIZAR, P., 1981, «Dialectos bajo-navarros oriental y occidental», in Contribución a la dialectología de la lengua vasca II, Donostia, Gipuzkoako Aurrezki Kutxa Probintziala, 287-330.
IRIZAR, P., 1999a, Morfología del verbo auxiliar bajo navarro oriental I, Iruñea, UPV/EHU & Euskaltzaindia.
IRIZAR, P., 1999b, Morfología del verbo auxiliar bajo navarro occidental, Iruñea, UPV/EHU & Euskaltzaindia.
IRIZAR, P., 2002, Morfología del verbo auxiliar bajo navarro oriental II, Iruñea, UPV/EHU & Euskaltzaindia.
LANEUFVILLE, LE QUIEN DE, CH.-A. (arg.), 1786, Catichima edo fediaren eta guiristino-eguien explicacione laburra, Akize, R. Leclercq.
LARRE, E., 1992, «Jean Hiriart Urruty zena (1927 -1990). Halako lurretik holako landarea», in Luis Villasanteri omenaldia, Iker 6, Bilbo, Euskaltzaindia, 265-282 .
LARRE, E., 1997 , «Garazi 97, Bernat Etxepare», in Federiko Krutwig-i omenaldia, Iker 10, Bilbo, Euskaltzaindia, 191-235.
LARRE, E., 2001, Ene artzain etxolak, Oiartzun, Sendoa.
LARRE, E., 2009, «Jean Hiriart-Urruty (1927 -1990)», Euskera, 54(1), 175 -181.
MONTOYA, E., 2004, Urdazubi eta Zugarramurdiko euskara, Iruñea, Nafarroako Gobernua.
ORIXE, 1976 [1935], Euskaldunak, Donostia, Auñamendi.
ORPUSTAN, J. B., 2005, «Euskal-pheredikuak Garazin XVIII-garren mendean (Archives de la maison Iriberria de Bascassan)», Lapurdum, 10, 169-232. https://doi.org/10.4000/lapurdum.58
PADILLA, M., 2009, «Hazparneko euskara XVIII . mendeko testu argitaragabe baten arabera», Euskera, 54(1), 183-192.
PADILLA, M., 2011, Kadet eta Bettiriño edo Yesu Christo eguiazco Yainco Guizonaren bizia eta heriua laur evanyelista eguiazcuen eta sainduien arabera, Bilbo, Euskaltzaindia.
PAGOLA , R. M., IRIBAR, I. & IRIBAR, J. J., 1999a, Bonaparte ondareko eskuizkribuak. Ekialdeko behe-nafarrera 1 & 2 , Bilbo, Deustuko Unibertsitatea.
PAGOLA , R. M., IRIBAR, I. & IRIBAR, J. J., 1999b, Bonaparte ondareko eskuizkribuak. Mendebaldeko behe-nafarrera, Bilbo, Deustuko Unibertsitatea.
PIKABEA, J., 1993, Lapurtera idatzia (XVII-XIX). Bilakaera baten urratsak, Donostia, Kutxa & UPV/EHU.
PREGARIAC BAYONACO DIOCEZACOTZ. Ioannes d’Olce Bayonaco Iaun Aphezpicuaren manamenduz ordenatuac eta imprimaraciac, 1991 [1651], in L. L. Bonaparte, Opera omnia vasconice III, Bilbo, Euskaltzaindia, 191-215.
RIJK, R. de, 1999, «Zuberoa Garaiko mintzaeraren eredu bat», FLV, 80, 155-163.
SALABERRI IBARROLAKOA, 1856, Vocabulaire de mots basques bas-navarrais. Traduits en langue française, Baiona, Lamaignère.
SALABERRI ZARATIEGI, P., 2004, Nafarroa Behereko herrien izenak, Iruñea & Bilbo, Euskaltzaindia & Nafarroako Gobernua.
VIDEGAIN, X., 1989, Le vocabulaire de l’élevage en pays d’Oztibarre. Contribution aux archives de l’oralité basque, Université de Bordeaux III, doktoretza tesi argitaragabea, lau liburuki.
VIDEGAIN, X., 1997, «Joañes Castet-en kantu-kahierra (Oztibarre, 1936)», Lapurdum, 2, 129-159. https://doi.org/10.4000/lapurdum.1809
ZENBAIT EGILE, 1992, Amikuze. Le Pays de Mixe, Baigorri, Izpegi.
ZUAZO, K., 1998, «Euskalkiak, gaur», FLV, 78, 191-233.
ZUAZO, K., 1999, «Baigorriko euskara kokatzeari buruz», Lapurdum, 4, 247-277.
ZUAZO, K., 2014, Euskalkiak, Donostia, Elkar.
Derechos de autor 2015 Iñaki Camino Lertxundi
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
