e5: euskararen komunitatearen garapenerako marko interpretatibo berria [e5: nuevo marco interpretativo para el desarrollo de la comunidad del euskera]
Resumen
Presentamos el proyecto «Construyendo conjuntamente Escenarios Futuros para el Euskera», que tuvo dos objetivos principales: ayudar a configurar la nueva etapa del movimiento a favor del euskera para las próximas décadas, y elaborar un nuevo marco interpretativo para entender y desarrollar el proceso de revitalización del euskera. Presentaremos las bases teórico-metodológicas de este nuevo marco, que hemos denominado Modelo KOHiKoGa (acrónimo de desarrollo de la comunidad lingüística en base a los capitales de la comunidad), y explicaremos cómo se ejecutó el proyecto. Finalmente, sugeriremos que este modelo es una herramienta adecuada para la revitalización del euskera a nivel micro.
Estadísticas
Referencias
Beaulieu, L. J. (2014). Promoting vitality & sustainability. The Community Capitals
Framework. Purdie University, Center for Regional Development. https://pcrd.purdue.edu/wp-content/uploads/2020/09/Community-Capitals-Framework-Writeup-Oct-2014.pdf
Brenner, W. & Uebernickel, F. (arg.). (2016). Design thinking for innovation. Research and practice. Springer International Publishing.
Brown, T. & Wyatt, J. (2010). Design thinking for social innovation. Stanford Social Innovation Review, 8(1), 30-35.
Cooperrider, D. L. & Whitney, D. (2005). Appreciative inquiry. A positive revolution in change. Berrett-Koehler Publishers.
Emery, M., Fey, S. & Flora, C. (2006). Using community capitals to develop assets for positive community change. CD Practice, Promoting Principles of Good Practice, 13, 1-19. http://srdc.msstate.edu/fop/levelthree/trainarc/socialcapital/communitycapitalstodevelopassets-emeryfeyflora2006.pdf
Emery, M. & Flora, C. (2006). Spiraling-up: Mapping community transformation with community capitals framework. Community Development: Journal of the Community Development Society, 37(1), 19-35. https://doi.org/10.1080/15575330609490152
Eusko Ikaskuntza. (2017). Euskaraz garatu nahi duen komunitatearen egungo aktiboen mapa. e5 proiektuko 1. mintegiko eta delphiko emaitzak. Geroa Elkar-Ekin. Eusko Ikaskuntza. https://www.eusko-ikaskuntza.eus/files/galeria/files/e5_Egungo_Aktiboen_Mapa_01.pdf
Eusko Ikaskuntza. (2018a). Euskaldunon Mendea, 1918-2018. Eusko Ikaskuntza 100 urte. Eusko Ikaskuntza.
Eusko Ikaskuntza. (2018b). Etorkizunerako irudikatutako komunitatearen kapitalen eszenarioen konstelazioa. 2040ko jomugan irudikatutako aktibo nagusiak. e5 proiektuko 2. mintegiko emaitzak. Geroa Elkar-Ekin. Eusko Ikaskuntza. https://www.eusko-ikaskuntza.eus/files/galeria/files/e5_Etorkizuneko_Eszenarioen_Konstelazioa_02.pdf
Eusko Ikaskuntza. (2018c). 2040 urterako irudikatutako kapitalen (aktiboen) konstelazioak eraikitzeko ekibide gakoen mapa. e5 proiektuko 3. mintegiko emaitzak. Geroa Elkar-Ekin. Eusko Ikaskuntza. https://www.eusko-ikaskuntza.eus/files/galeria/files/e5_Ekinbide_Gakoen_Mapak_03.pdf
Eusko Ikaskuntza. (2018d). Geroa Elkar-Ekin. El futuro que nos(re)une. Notre futur ensemble. Liburu Zuriaren Oinarriak. Eusko Ikaskuntza. https://www.eusko-ikaskuntza.eus/files/argitalpenak/Liburu_Zuriaren_oinarriak.pdf
Eusko Ikaskuntza. (2019). Eusko Ikaskuntzaren XVIII. Kongresua Geroa Elkar-Ekin. Mendeurreneko Kongresua. Eusko Ikaskuntza. http://www.eusko-ikaskuntza.eus/PDFAnlt/congresos/18/Eusko%20Ikaskuntzaren%20XVIII%20kongresua.pdf
Eusko Ikaskuntza. (d. g.). Euskararen etorkizuneko eszenarioak elkarrekin eraikitzen. Eusko Ikaskuntza. https://www.eusko-ikaskuntza.eus/eu/proiektuak/euskararen-etorkizuneko-eszenarioak-elkarrekin-eraikitzen/pr-4/
Ferguson, R. F. & Dickens, W. T. (arg.). (1999). Urban problems and community development. Brookings Institution Press.
Flora, C. & Flora, J. (2008). Rural communities: Legacy and change (3. arg.). Westview Press.
Flora, C., Flora, J. & Fey, S. (2004). Rural communities: Legacy and change. Westview Press.
Green, G. P. & Haines, A. (2007). Asset building and community development. Sage.
Haines, A. (2009). Asset-based community development. In R. Phillips & R. H. Pittman (arg.), An introduction to community development (38.- 48. or.). Routledge.
Hernández, J. M. (2008). Euskara birpentsatu beharra, ekarpen batzuk antropologiatik. BAT Soziolinguistika aldizkaria, 69, 27- 42.
Hodges, R. & Prys, C. (2019). The community as a language planning crossroads: macro and micro language planning in communities in Wales. Current Issues in Language Planning, 20(3), 207-225. https://doi.org/10.1080/14664208.2018.1495370 .
IDEO (d. g.). Design Thinking para educadores. https://www.educarchile.cl/sites/default/files/2019-10/Design_Thinking_para_Educadores.pdf
Idiazabal, I. (2017). ¿Qué significa la escuela bilingüe para lenguas minorizadas como el nasa yuwe o el euskera? Onomázein, Revista de Lingüística, Filología y Traducción, zenbaki berezia 3, 137-152. https://doi.org/10.7764/onomazein.amerindias.08.
Irizar, M. (2019). Euskalgintzaren testuingurua: irakurketa soziopolitikoa. In Eusko Ikaskuntzaren XVIII. Kongresua Geroa Elkar-Ekin: Mendeurreneko Kongresua (256.-260. or.). Eusko Ikaskuntza.
Jacobs, C. (2011). Measuring success in communities: Understanding the Community Capitals Framework. Extension Extra. South Dakota State Cooperative Extension Service, 16005. http://pascalobservatory.org/sites/default/files/capitalsextension_extra.pdf
Jausoro, N., Martinez de Luna, I. & Davila, A. (1998). Gazte donostiarren hizkuntzekiko harremanak. BAT Soziolinguistika aldizkaria, 27, 51-81.
Kasares, P. (2014). Euskaldun hazi Nafarroan: euskararen belaunez belauneko jarraipena eta hizkuntza sozializazioa familia euskaldunetan. Euskaltzaindia.
Kasares, P. (2017). Euskararen transmisioa: berrikuspena hizkuntza-sozializazioaren paradigmatik. In J. Goirigolzarri, X. Landabidea & I. Manterola (arg.), Euskararen biziberritzea: marko, diskurtso eta praktika berriak birpentsatzen (27.-51. or.). UEU.
Kretzmann, J. P. & McKnight, J. L. (1993). Building communities from the inside out: A path toward finding and mobilizing a community’s assets. ACTA Publications.
Larrarte, J. M. (2019). Osotasunean landu ezean, beti herren. In Eusko Ikaskuntzaren XVIII. Kongresua Geroa Elkar-Ekin: Mendeurreneko Kongresua (280.-286. or.). Eusko Ikaskuntza.
Manterola, I. (2020). Euskararen komunitatearen garapena e5 egitasmoaren bidez. In X. Artiagoitia, I. Camino, I. Epelde & K. Ulibarri (arg.), Eibartik Zuberoara euskalkietan barrena. Koldo Zuazo irakaslearen omenez (497.-509. or.). UPV/EHU.
Marko, I. (2019). e5 proiektua: zer izan den eta nola egin den. e5 >> e3+L. In Eusko Ikaskuntzaren XVIII. Kongresua Geroa Elkar-Ekin: Mendeurreneko Kongresua (261.-267. or.). Eusko Ikaskuntza.
Mattessich, P. & Monsey, M. (2004). Community building: What makes it work. Wilder Foundation.
McCarty, T. L. (2018). Community-based language planning. In L. Hinton, L. Huss & G. Roche (arg.), The Routledge handbook of language revitalization (22.-35. or.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315561271-4
Ortega, A., Amorrortu, E., Goirigolzarri, J. & Urla, J. (2016). Euskal hiztun berriak: esperientziak, jarrerak eta identitateak. Deustuko Unibertsitatea.
Ortega, A. & Manterola, I. (argitaratzear). 40 años de revitalización del euskera: investigación y cultura lingüística. In E. Eggert & B. Peter (arg.), Methoden zur Erforschung der Kultur der regionalen Mehrsprachigkeit. Peter Lang.
Pagola, R. M. (2018). Argi-ilunak euskarak bizi izan duen menderik emankorrenean. In Eusko Ikaskuntza, Euskaldunon Mendea, 1918-2018. Eusko Ikaskuntza 100 urte (176.-201. or.). Eusko Ikaskuntza.
Péché, J. P., Mieyeville, F. & Gaultier, R. (2013). Design Thinking: le design en tant que management de projet. Entreprendre & Innover, 19, 9-20.
Rainey, D. V., Robinson, K. L., Allen, I. & Christy, R. D. (2003). Essential forms of capital for sustainable community development. American Journal of Agricultural Economics, 85(3), 708-715.
Talde eragilea. (2017/01/12). e5 proiektuko talde eragilearen bileraren akta [Argitaratu gabeko txostena].
Urla, J. (2012). Reclaiming Basque: Language, nation and cultural activism. University of Nevada Press.
Urla, J. (2019). Towards a ‘speaker centered’ design of language planning. In Eusko Ikaskuntza, Eusko Ikaskuntzaren XVIII. Kongresua Geroa Elkar-Ekin. Mendeurreneko Kongresua. (370.-377. or.). Eusko Ikaskuntza. http://www.eusko-ikaskuntza.eus/PDFAnlt/congresos/18/Eusko%20Ikaskuntzaren%20XVIII%20kongresua.pdf
Urla, J. & Burdick, C. (2018). Counting matters: quantifying the vitality and value of Basque. International Journal of the Sociology of Language, 252, 73-96. https://doi.org/10.1515/ijsl-2018-0015
Whitney, D. & Trosten-Bloom, A. (2010). The power of appreciative inquiry. A practical guide to postive change. Berret-Koehler Publishers.
Zarraga, A., Coyos, J. B., Hernández, J. M., Joly, L., Larrea, I., Martínez, L., Uranga, B. & Bilbao, P. (2010). Soziolinguistika eskuliburua. Soziolinguistika Klusterra.
Zuberogoitia, A., Arana, G. & Bidegain, E. (2013). Sormena, berrikuntza eta komunikazio ikasketak: Design Thinking eta Creation Nets metodologien aukerak aztertzen. Tantak, 25(1), 85-104.
Derechos de autor 2021 Jone Goirigolzarri Garaizar, Inazio Marko, Ibon Manterola
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
