Ohar batzuk Urgull, Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla leku izenen inguruan [Breves observaciones sobre los topónimos Urgull, Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla]

  • Patxi Salaberri Zaratiegi Nafarroako Univertsitate Publikoa/Universidad Pública de Navarra [España]

Resumen

 

En este artículo se ocupa el autor de los nombres Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla que se repiten aquí y allá en la toponimia de Vasconia, y trata también del orónimo donostiarra Urgull, aparentemente del mismo origen que los mencionados topónimos pero que en realidad no parece guardar ninguna relación etimológica con los mismos. Se establece en primer lugar que aquellos nombres proceden en última instancia del latín furca, *furcu, y, seguidamente, que denominan cuatro realidades diferentes: 1) el lugar en el que se unen dos cursos de agua, 2) el paso, collado o portillo entre dos montes, 3) el lugar en el que se separan –o unen– dos caminos, 4) elevaciones con forma de U. Dichos nombres pueden ir solos, pero también acompañados de otro elemento antepuesto o pospuesto.

Estadísticas

32
La descarga de datos todavía no está disponible.

Referencias

AIERBE, R. M. (1995): Documentación medieval del archivo municipal de Legazpia (1290-1495), Fuentes documentales medievales del País Vasco 60, Eusko Ikaskuntza, Donostia.

BAÑALES, G. & GORROTXATEGI, M. (2007): Toponimia Histórica de Barakaldo, Euskaltzaindia & Barakaldoko Udala & San Antonio argitaletxea.

COROMINES, J. & PASCUAL, J. A. (1987): Diccionario Crítico Etimológico Castellano e Hispánico, Gredos, Madril.

ERNOUT, A. & MEILLET, A. (1994): Dictionnaire Étymologique de la Langue Latine. Histoire des Mots, Paris, Éditions Klincksieck, laugarren argitalpenaren berrikusketa.

FÉNIÉ, B. & FÉNIÉ, J.-J. (1992): Toponymie gasconne, Editions Sud Ouest, Luçon.

FURUNDARENA, J. J. & ZALDUA, L. M. (1995): Donostiako toponimia, lan argitaragabea. Sarean sago eskuragai, ondoko helbidean: http://www.euskaraz.net/Toponimia/Toponimia-Etnogintza1.pdf.

GAVEL, H. (1918): "Note sur d'anciennes colonies gasconnes", RIEV, 9, 75-77.

GAVEL, H.(1935): "Le nom de Fontarabie est-il d'origine gasconne?", Mélanges de littérature, d'histoire et de philosophie offerts à M. Paul Laumonnier, Paris, 628-633.

GOIKOETXEA, I. & LEKUONA, I. (2007): Oiartzungo toponimia / Toponimia de Oiartzun, Oiartzungo Udala.

GOIKOETXEA, Ir. & ELOSEGI, J. I. (2006): Tolosako leku izenak, Tolosako Udala, Tolosa. Udalaren webgunean, euskara atalaren barnean daude kale izendegia eta toponimia biltzen duten bi artxiboak, nornahiren esku.

IÑIGO, A. (1996): Toponomástica Histórica del Valle de Santesteban de Lerín, Nafarroako Gobernua, Iruñea.

JIMENO JURIO, J. Mª (zuz.) (1990etik aitzina): Nafarroako Toponimia eta Mapagintza / Toponimia y Cartografía de Navarra (NTEM), Nafarroako Gobernua, Iruñea.

LESPY, V. & RAYMOND, P. (1998): Dictionnaire Béarnais Ancien & Moderne, J. Lafittek egindako argitalpena.

LOPEZ DE GEREÑU, G. (1989): Toponimia alavesa seguido de mortuorios y despoblados y pueblos alaveses, Onomasticon Vasconiae 5, Euskaltzaindia, Bilbo.

MITXELENA, K. (1953): Apellidos Vascos, Biblioteca Vascongada de los Amigos del País, Donostia. Txertoak egindako bosgarren edizioa ere ibili dugu (Donostia, 1997)

MITXELENA, K. (1987-2005): Diccionario General Vasco / Orotariko Euskal Hiztegia, Desclée De Brouwer & Euskaltzaindia & Mensajero, Bilbo.

MITXELENA, K. (1990): Fonética Histórica Vasca (FHV), «Julio Urkixo» Euskal Filologia Mintegiaren Gehigarriak IV, Gipuzkoako Foru Aldundia, Donostia, 4. argitaraldia.

MORVAN, M. (2004): Noms de lieux du Pays basque et de Gascogne, Bonneton, Paris.

PALAY, S. (1991 [1974]): Dictionnaire du Béarnais et du Gascon modernes, CNRS éditions, hirugarren argitalpenaren berrinprimaketa.

POZUELO, F. (2001): Documentación municipal de la cuadrilla de Salvatierra: Municipios de Asparrena y Zalduondo (1332-1520), Fuentes documentales medievales del País Vasco 106, Eusko Ikaskuntza, Donostia.

ROHLFS, G. (1977): Le Gascon. Études de Philologie Pyrénéene, Max Niemeyer & Marrimpouey, Tübingen & Paue, hirugarren edizio berretua. https://doi.org/10.1515/9783111330969

TELLABIDE, J. (1995): Donostiako Toponimi Erregistroa / Registro Toponímico Donostiarra, Kutxa Gizarte eta Kultur Fundazioa, Donostia.

Publicado
2007-12-31
Cómo citar
Salaberri Zaratiegi, P. (2007). Ohar batzuk Urgull, Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla leku izenen inguruan [Breves observaciones sobre los topónimos Urgull, Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla]. Fontes Linguae Vasconum, (106), 475-481. https://doi.org/10.35462/flv106.5