Ohar batzuk Urgull, Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla leku izenen inguruan
Laburpena
Lan honetan Euskal Herriko toponimian han-hemen errepikatzen diren Urkullu, Urkulu, Urkillo, Urkilla izenak aztertzen dira, bai eta ere irudiz hauekin loturik egonagatik izatez inolako erlaziorik ez (bide) duen Donostiako Urgull oronimoa. Lehenik, izen horien etorkiaren karietara, latineko furca eta *furcu-ren eratorrietatik atera direla erraten da, eta gero lau adiera nagusi izan dituztela: 1) Bi erreka edo ubide biltzen diren lekua, 2) bi mendien arteko atea, harrartea, lepoa edo, 3) bi bide bereizten –edo elkartzen– diren gunea, 4) U itxura duten mendiak, haitzak, gainak. Aipatu izenak bakarrik ager daitezke, baina baita ondoan, aitzinean edo gibelean, zehaztaile zenbait dutela ere.
Estatistikak
Erreferentziak
AIERBE, R. M. (1995): Documentación medieval del archivo municipal de Legazpia (1290-1495), Fuentes documentales medievales del País Vasco 60, Eusko Ikaskuntza, Donostia.
BAÑALES, G. & GORROTXATEGI, M. (2007): Toponimia Histórica de Barakaldo, Euskaltzaindia & Barakaldoko Udala & San Antonio argitaletxea.
COROMINES, J. & PASCUAL, J. A. (1987): Diccionario Crítico Etimológico Castellano e Hispánico, Gredos, Madril.
ERNOUT, A. & MEILLET, A. (1994): Dictionnaire Étymologique de la Langue Latine. Histoire des Mots, Paris, Éditions Klincksieck, laugarren argitalpenaren berrikusketa.
FÉNIÉ, B. & FÉNIÉ, J.-J. (1992): Toponymie gasconne, Editions Sud Ouest, Luçon.
FURUNDARENA, J. J. & ZALDUA, L. M. (1995): Donostiako toponimia, lan argitaragabea. Sarean sago eskuragai, ondoko helbidean: http://www.euskaraz.net/Toponimia/Toponimia-Etnogintza1.pdf.
GAVEL, H. (1918): "Note sur d'anciennes colonies gasconnes", RIEV, 9, 75-77.
GAVEL, H.(1935): "Le nom de Fontarabie est-il d'origine gasconne?", Mélanges de littérature, d'histoire et de philosophie offerts à M. Paul Laumonnier, Paris, 628-633.
GOIKOETXEA, I. & LEKUONA, I. (2007): Oiartzungo toponimia / Toponimia de Oiartzun, Oiartzungo Udala.
GOIKOETXEA, Ir. & ELOSEGI, J. I. (2006): Tolosako leku izenak, Tolosako Udala, Tolosa. Udalaren webgunean, euskara atalaren barnean daude kale izendegia eta toponimia biltzen duten bi artxiboak, nornahiren esku.
IÑIGO, A. (1996): Toponomástica Histórica del Valle de Santesteban de Lerín, Nafarroako Gobernua, Iruñea.
JIMENO JURIO, J. Mª (zuz.) (1990etik aitzina): Nafarroako Toponimia eta Mapagintza / Toponimia y Cartografía de Navarra (NTEM), Nafarroako Gobernua, Iruñea.
LESPY, V. & RAYMOND, P. (1998): Dictionnaire Béarnais Ancien & Moderne, J. Lafittek egindako argitalpena.
LOPEZ DE GEREÑU, G. (1989): Toponimia alavesa seguido de mortuorios y despoblados y pueblos alaveses, Onomasticon Vasconiae 5, Euskaltzaindia, Bilbo.
MITXELENA, K. (1953): Apellidos Vascos, Biblioteca Vascongada de los Amigos del País, Donostia. Txertoak egindako bosgarren edizioa ere ibili dugu (Donostia, 1997)
MITXELENA, K. (1987-2005): Diccionario General Vasco / Orotariko Euskal Hiztegia, Desclée De Brouwer & Euskaltzaindia & Mensajero, Bilbo.
MITXELENA, K. (1990): Fonética Histórica Vasca (FHV), «Julio Urkixo» Euskal Filologia Mintegiaren Gehigarriak IV, Gipuzkoako Foru Aldundia, Donostia, 4. argitaraldia.
MORVAN, M. (2004): Noms de lieux du Pays basque et de Gascogne, Bonneton, Paris.
PALAY, S. (1991 [1974]): Dictionnaire du Béarnais et du Gascon modernes, CNRS éditions, hirugarren argitalpenaren berrinprimaketa.
POZUELO, F. (2001): Documentación municipal de la cuadrilla de Salvatierra: Municipios de Asparrena y Zalduondo (1332-1520), Fuentes documentales medievales del País Vasco 106, Eusko Ikaskuntza, Donostia.
ROHLFS, G. (1977): Le Gascon. Études de Philologie Pyrénéene, Max Niemeyer & Marrimpouey, Tübingen & Paue, hirugarren edizio berretua. https://doi.org/10.1515/9783111330969
TELLABIDE, J. (1995): Donostiako Toponimi Erregistroa / Registro Toponímico Donostiarra, Kutxa Gizarte eta Kultur Fundazioa, Donostia.
Egile-eskubideak 2007 Patxi Salaberri Zaratiegi
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
