Euskal hitz-ordenaren norabidea: idealismo ideologikotik pragmatismo komunikatiborantz [Word order evolution in Basque: from ideological idealism to communicative pragmatism]
Abstract
The Basque speaker will be living in a society with three languages in contact: Basque, Spanish/French and English. Spanish (or French) and English are very well-developed languages while Euskara has a limited tradition particularly in some formal domains. That is why some uses of the Basque language nowadays
are still to be clearly defined, what causes some debate and the presentation of different alternative proposals. In this article we collect and analize some relevant views of several experts with regard to which orientation should be taken in the issue of the word-order in Basque sentences in a time where the logical-discursive prose in the Basque is having a notable development (e.g., in some activities carried out at the university field). After the analysis we propose the existence of three orientationes or guidelines that could be taken as optional models for developping the logical-discursive prose in Basque language: 1) the idealistic-idiosyncratic model; 2) the in-laboratory hasty homologation model; 3) the progressive and balanced adaptation model. From the opinions analized we deduce that an evolution is taking place in the Basque society: whilst the idealistic-idiosyncratic model was predominant since the sixties-seventies of the past century, nowadays most of the experts’ opinions may be classified into the progressive and balanced adaptation model.
##about.statistics##
References
ALBERDI, X.; SARASOLA, I., 2001, Euskal estilo libururantz. Gramatika, estiloa eta hiztegia, Bilbao, Servicio Editorial UPV-EHU.
ALTUBE, S., 1975, Erderismos, Bilbao, Cinsa.
AMURIZA, X., 2010. Euskara batuaren bigarren jaiotza, Bilbo, Lanku.
ARISTEGIETA, X., 2009, «Euskarazko testuen komunikagarritasun-problema larriak», Senez, 37, 103-141.
AREJITA, A., 1983, Euskal joskera, Durango, Leopoldo Zugaza, Editor.
AZKARATE, M., 2012, «The Current Situation of the Basque Language: Speakers», in Salaburu & Alberdi (eds.), The Challenge of a Bilingual Society in the Basque Country, 113-135.
BAKER, C., 2011, Foundations of Bilingual Education and Bilingualism (5th edition), Bristol-Tonawanda-Ontario, Multilingual Matters.
BAZTARRIKA, P., 2009, Babeli gorazarre, Irun, Alberdania.
BERRIA, 2006, Estilo liburua, Andoain, Berria.
CENOZ, J.; JESSNER, U. (eds.), 2000, English in Europe. The Acquisition of a Third Language, Clevedon, Multilingual matters ltd.
CENOZ, J.; HUFEISEN, B.; JESSNER, U. (eds.), 2001, Crosslinguistic Influence in Third Language Acquisition: Psicolinguistic Perspectives, Clevedon, Multilingual matters ltd. https://doi.org/10.21832/9781853595509
CRYSTAL, D., 2004, The Language Revolution, Cambridge, Polity Press.
DE RIJK, R., 1969, «Is Basque an S.O.V. language?», FLV, 1, 319-351.
DE ANGELIS, G., 2007, Third or Additional Language Acquisition, Clevedon-Buffalo-Toronto, Multilingual Matters. https://doi.org/10.21832/9781847690050
ESNAL, P., 2009, «Testu-arkitektura eta gramatika, ekintza komunikatiboaren baitan», Hizpide, 71, 3-160.
ETXEBERRIA, F., 1999, «Elebitasuna eta hezkuntza Euskal Herrian», HIKHASI aldizkaria, 43, Alea. 1999.ko abendua.
EUSKALTZAINDIA, 1986, Euskal Gramatika: Lehen Urratsak I, Bilbao, Euskaltzaindia.
EUSKALTZAINDIA, 1987, Euskal Gramatika: Lehen Urratsak I (eranskina), Bilbao, Euskaltzaindia.
EUSKALTZAINDIA, 1989, Orotariko Euskal Hiztegia, Bilbo, Euskaltzaindia-Desclée de Brower-Ed.Mensajero.
EUSKALTZAINDIA, 1991, Euskal Gramatika: Lehen Urratsak I (2. argitaraldia), Bilbao, Euskaltzaindia.
EUSKALTZAINDIA, 1999, Euskal Gramatika: Lehen Urratsak V, Bilbao, Euskaltzaindia.
EUSKALTZAINDIA, 2005, Euskal Gramatika: Lehen Urratsak VI, Bilbao, Euskaltzaindia.
EUSKALTZAINDIA, 2011a, Euskal Gramatika: Lehen Urratsak VII, Bilbao, Euskaltzaindia.
EUSKALTZAINDIA, 2011b, Hitz-ordena. Erabilera estrategikoa, Bilbo, Euskaltzaindia.
EUSKO JAURLARITZA. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila, 2010, Haur hezkuntzarako, lehen eta bigarren hezkuntzarako eta batxilergorako dekretu kurrikularrak Euskal Autonomia Erkidegoan, Gazteiz, Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia.
GARATE, G., 1988, Erdarakadak, Bilbao, Gero-Ed. Mensajero.
GARZIA GARMENDIA, J., 1997, Joskera lantegi, Vitoria-Gasteiz, EHHA-IVAP.
GARZIA, J., 2013, «Aditza amaieran?», in [http:///31eskutik.com/2013/05/06/aditza-amaieran/].
GOENAGA, P., 19802, Gramatika bideetan, Donostia, Erein-Hegaz.
GUASCH, O., 2007, «La educación multilingüe: un reto para el profesorado», Cultura y educación, 19: 135-147. https://doi.org/10.1174/113564007780961615
HAEE-IVAP, 2003, Galdezka. Euskarazko zalantzei erantzunez, Vitoria-Gasteiz, Inst. Vasco de Admón. Pública.
HAEE-IVAP, 2005, I VAPeko estilo-liburua, Vitoria-Gasteiz, Inst. Vasco de Admón. Pública.
HERDINA, P.; JESSNER, U., 2002, A Dynamic Model of Multilingualism, Clevedon, Multilingual matters. https://doi.org/10.21832/9781853595547
HIDALGO, V., 1994, Hitzen ordena euskaraz, Doktore tesiaren argitalpen elektronikoa, egileak emana.
HIDALGO, V., 1995, «Ohar estatistiko garrantzitsuak euskararen hitz ordenaren inguru. Euskara, SVO?», FLV, 70, 401-420.
HIDALGO, V., 1996a, «Hurbiltze bat euskal hitz-ordenaren tradizioari», FLV, 71.
HIDALGO, V., 1996b, «Euskal joskeraren mito kaltegarriak (I). Nola idatzi euskaraz modu arin, ulergarri eta aberats batean», Zutabe, 35, 39-51.
HIDALGO, V.,1996c, «Euskal joskeraren mito kaltegarriak (II). Euskararen hitz-ordena librea», Zutabe, 36, 21-27.
HIDALGO, V.,1996d, «Euskal joskeraren mito kaltegarriak (III). Aditza maiz euskaraz esaldi hasieran», Zutabe, 37, 23-31.
HIDALGO, V.,1998, «Baina zer da euskal joskera», Administrazioa euskaraz, 21, 18-19.
HIDALGO, V.,2000, «Informazio unitate baten tamainako esaldi…[…] Galdegaiaren inguruko ikuspegi berri bila (II)», Uztaro, 34, 39-85.
HIDALGO, B., 2002, «Hitzen ordena esaldian», Senez, 25, 75-109, in, [http://www.eizie.org/Argitalpenak/Senez/20021201/hidalgo].
IBAR, 1935, Genio y lengua, Tolosa, Mocoroa hnos.
JESSNER, U., 2006, Linguistic Awareness in Multilinguals. English as a Third Language, Edinburgh, Edinburgh University Press. https://doi.org/10.3366/edinburgh/9780748619139.001.0001
KALTZAKORTA, M., 2007, Prosa komunikagarriago egiten (zenbait proposamen), Bilbao, UEU.
LAKA, I., 1996, A Brief Grammar of Euskara, the Basque Language, UPV-EHU (argitalpen elektronikoa).
LASAGABASTER, D., 2000, «Three Languages and Three Linguistic Models in the Basque Educational System», in Cenoz & Jessner, English in Europe. The Acquisition of a Third Language, 179-197.
LERTXUNDI, A., 2009, Eskarmentuaren paperak, Irun, Alberdania.
MAIA, J., 2000, Eskolako hizkera ereduaz, euskara batuaren eta euskalkiaren arteko harremanen testuinguruan, in [http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Julian_Maia_TESI.pdf ].
MAIA, J., 2012, «Linguistics School Models in the Basque Country», in Salaburu & Alberdi (eds.), The Challenge of a Bilingual Society in the Basque Country, 137-155.
MITXELENA, K., 1968, «Ortografia», Euskera, 13, 203-219.
MITXELENA, K., 1978, «Miscelánea filológica vasca I», FLV, 10 (29), 205-228.
MITXELENA, K., 2011 [1981], «Galdegaia eta mintzagaia euskaraz», in J. A. Lakarra (apail.), Luis Mitxelena Obras Completas VII, ASFV 'Julio de Urquijo', LX, 335-361.
NAFARROAKO GOBERNUA, 2007, Decreto Foral 24/2007 de 19 de marzo de Curriculum de Enseñanza Primaria [http://www.educacion.navarra.es/web/dpto/profesorado/curriculos-y-normativa/infantil-y-primaria].
RUBIO, J., 2002, Euskararen garabideak, Irun, Alberdania.
SALABURU, P., 2002, Euskararen etxea, Irun, Alberdania.
SALABURU, P.; ALBERDI, X. (eds.), 2012, The Challenge of a Bilingual Society in the Basque Country, Reno, Nevada, University of Nevada-UPV/EHU, Center for Basque Studies.
SARASOLA, I., 1997, Euskara batuaren ajeak, Irun, Alberdania.
SIADECO, 1979, Hizkuntz borroka Euskal Herrian, Bilbo, Euskaltzaindia-Euskadiko Lankide Aurrezkia.
SIADECO-EUSKALTZAINDIA, 1977, El libro blanco del euskara, Bilbao, Euskaltzaindia.
SIERRA, J., 1993, «Las lenguas en el sistema educativo del País Vasco», inM. Siguàn, Enseñanza en dos lenguas, 59-70.
SIGUÀN, M., 1993, Enseñanza en dos lenguas, Barcelona, Universitat de Barcelona-Horsori.
TXILLARDEGI, 1970, Oinarri bila. Morfosintasian eta fonologian, Donostia, Álvarez-Lorea.
TXILLARDEGI, 1974, Euskara batua zertan den, Oñate, EFA.
TXILLARDEGI, 1978, Euskal gramatika, Bilbao, Ediciones Vascas.
UBERUAGA, B. P., 2000, «The Basque presence on the internet: yesterday, today and tomorrow », in [http://www.buber.net/Basque/Web/basque_rev4.html].
UPV-EHU, 2011-2012, «Irakasleak, sailaren, hizkuntza eskakizunaren eta graduaren arabera », in [http://www.ehu.es/zenbakitan/es/node/120.html].
UPV-EHU, 2011-2012, Euskara errektoreordetza, EHUko Ikasmaterialen sare argitalpenak, [http://testubiltegia. ehu.es/].
VILLASANTE, L., 1975, «Hitzaurre gisa», in S. Altube, Erderismos, Bilbao, Cinsa.
VILLASANTE, L., 1979, Sintaxis de la oración compuesta, Oñate, EFA.
VILLASANTE, L., 1980, Sintaxis de la oración simple, Oñate, EFA.
VILLASANTE, L., 1986, La oración causal en vasco, Oñate, EFA.
VILLASANTE, L., 1988, Euskararen auziaz, Estella, EFA.
ZABALA, I.; SAN MARTIN, I., 2012, «Basque and Romance Languages: Languages with different structures», in P. Salaburu; X. Alberdi (eds.), The Challenge of a Bilingual Society in the Basque Country, 51-72.
ZALBIDE, M., 2010, Euskararen legeak hogeita bost urte. Eskola alorreko bilakaera: balioespensaioa, Bilbao, Euskaltzaindia.
ZUBIMENDI, J. R.; ESNAL P., 1993, Idazkera-liburua, Vitoria-Gasteiz, Gobierno Vasco-Consejería de Cultura.
ZUBIRI, I.; ZUBIRI, E., 1995, Euskal Gramatika Osoa, Bilbo, Didaktiker.
ZUBIRI, I.; ZUBIRI, E., 2000, Euskal Gramatika Osoa, Bilbo, Didaktiker.
ZUBIRI, I.; ZUBIRI, E., 2012, Euskal Gramatika Osoa, Bilbo, Ikasbook SL.
