Garibairen errefrauetako diago: euskara, zakurrak eta ustekabeko beste etimologia batzuk

Borja Ariztimuño Lopez

doi:10.35462/flv131.2

Borja Ariztimuño Lopez University of the Basque Country UPV/EHU [Spain] https://orcid.org/0000-0003-2345-7137

Keywords: Garibay's proverbs, verbal morphology, philology, etymology

Abstract

In this paper, I will deal with the verbal form diago, which appears in one of Garibay’s proverbs. Its main objective is to clarify, through an exhaustive philological-linguistic analysis of the proverb and its two translations, the exact meaning of the verbal form and its relationship with the homograph diago (ditransitive auxiliary equivalent to the standard dio). Consequently, and by means of the ancient mechanics of the Basque verbal morphology, a relationship is established with the verb dio ‘(s)he says’, as well as new etymologies are proposed for other members of its lexical family.

##about.statistics##

473

Download data is not yet available.

References

Altuna, P. (arg.) (1980). Linguae vasconum primitiae. Edizio kritikoa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Altuna, P. & Lakarra, J. A. (1990). Manuel Larramendi. Euskal testuak. Andoain: Andoaingo Udala.

Ariztimuño, B. (2012). Etimologiak ate-joka: din-don... (jo eta josi; eman eta iramo(n); jin eta jainko). FLV, 114, 119-128.

Ariztimuño, B. (d. g.). Beste aditz laguntzaile ditrantsitibo bat Gipuzkoa mendebaldean. ASJU aldizkarian argitaratzeko onartua.

Bilbao, G. (1994). XII. mendeko Euskal Herria Santiago bidean: Liber Sancti Iacobi V, 7. Uztaro, 10, 61-84.

Bilbao, G. (2021). Lubieta donostiarraren eskuizkribua (1728). Eskuizkribu argitaragabea.

Covarrubias, S. (1611). Tesoro de la lengua castellana o española. Madril: Luis Sánchez.

Euskaltzaindia. (2020). Orotariko Euskal Hiztegia (bertsio elektronikoaren 7. arg.). https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu helbidetik eskuratua.

Lafon, R. (1943). Le système du verbe basque au XVIe siècle. Bordele: Delmas.

Lakarra, J. A. (1986). XVI. mendeko bizkaierazko errefrauez: I. Garibairen bildumak. ASJU, 20(1), 31- 65.

Lakarra, J. A. (1996). Refranes y Sentencias (1596): ikerketak eta edizioa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Lakarra, J. A. (2006). Notas sobre iniciales, cambio tipológico y prehistoria del verbo vasco. ASJU, 40, 561- 622 .

Lakarra, J. A., Manterola, J., & Segurola, I. (2019). Euskal Hiztegi Historiko-Etimologikoa (EHHE-200). Bilbo: Euskaltzaindia.

Leizarraga, J. (1571). Iesus Christ Gure Iaunaren Testamentu Berria. Arroxela: Pierre Hautin.

Mitxelena, K. (1956/2011). N. Ormaetxea «Orixe», Agustiñ Gurenaren aitorkizunak, Zarautz 1956. In J. A. Lakarra & I. Ruiz Arzalluz (arg.), Luis Michelena. Obras completas, XIII (ASJUren gehigarriak, 56) (496.-499. or.). Donostia & Gasteiz: Gipuzkoako Foru Aldundia & UPV/EHU.

Mitxelena, K. (1964/2011). Textos arcaicos vascos. In J. A. Lakarra & I. Ruiz Arzalluz (arg.), Luis Michelena. Obras completas, XII (ASJUren gehigarriak, 55) (11.-197. or.). Donostia & Gasteiz: Gipuzkoako Foru Aldundia & UPV/EHU.

Mitxelena, K. (1977/2011). Fonética Histórica Vasca. In J. A. Lakarra & I. Ruiz Arzalluz (arg.), Luis Michelena. Obras completas, VI (ASJUren gehigarriak, 49]). Donostia & Gasteiz: Gipuzkoako Foru Aldundia & UPV/EHU.

Mitxelena, K. (1979/2011). Algunas observaciones sobre los cantares de la quema de Mondragón. In J. A. Lakarra & I. Ruiz Arzalluz (arg.), Luis Michelena. Obras completas, XI (ASJUren gehigarriak, 54) (496.-499. or.). Donostia & Gasteiz: Gipuzkoako Foru Aldundia & UPV/EHU.

Mounole, C. (2011). Le verbe basque ancien : étude philologique et diachronique (doktore-tesia). UPV/EHU & Bordeaux III - Michel de Montaigne. https:// www.educacion.gob.es/teseo/mostrarRef.do?ref=959808#.

Mounole, C. (2015). Datibo-komunztaduraz eta laguntzaile hirupertsonalen diakroniaz. In B. Fernández & P. Salaburu (arg.), Ibon Sarasola, Gorazarre. Homenatge, Homenaje (473.-490. or.). Bilbo: UPV/EHU.

Urgell, B. (arg.) (2015). Gero (edizio kritikoa). Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.

Urgell, B. (2018). Zer da lehenago, aditzoina ala partizipioa? Oharrak euskararen kronologiarako. ASJU, 52(1/2), 777-816. https://doi.org/10.1387/asju.20229

Urkizu, P. (1989). Garibairen eskuizkribu galdu bat (1592). Mundaiz, 37/38, 33-85.

Urquijo, J. (1919). El refranero vasco. Tomo I: Los refranes de Garibay. Donostia: Martín, Mena y Compañía.

Zubiaur, J. R. & Arzamendi, J. (1976). El léxico vasco de los refranes de Garibay. ASJU, 10, 47-144.

Garibairen errefrauetako diago: euskara, zakurrak eta ustekabeko beste etimologia batzuk [The verb diago of Garibay’s proverbs: Basque, dogs, and other unexpected etymologies]

Abstract

##about.statistics##

References