Tonuak Gazteen Testu Irakurrietan
Laburpena
Artikulu honen helburua gazteen testu irakurrien melodiak aztertzea da. Horretarako, melodien osagaiak ikertu dira; hau da, talde prosodikoak, etenak eta tonuak. Ikerketa eredu metriko-autosegmentalean oinarritzen da. Corpusa osatzeko bost gaztek ahoz gora egin duten testu beraren irakurraldiak erabili ditugu. Behin seinaleak jasoz gero, transkribatu, etiketatu eta aztertu egin ditugu «Praat» programaren bidez. Informatzaileek testu bera euskara estandarrean irakurri arren, emaitzetan aldeak nabarmen daitezke nork bere jatorrizko euskalkiaren eraginez. Alderik aipagarrienak tonuen inbentarioan gertatzen dira, arlo honetan azentu tonudunen eta muga tonuen inbentarioarekin batera, euren arteko konbinazioak ere aztertu dira.
Estatistikak
Erreferentziak
ALVAREZ, J. L., «Txillardegi», 1980, Euskal Fonologia, Donostia, Ediciones Vascas.
ALVAREZ, J. L., 1987, «Azentuari buruzko proposamen bat», Bilbo, ELE-2, AEK.
ALVAREZ, J. L., 1992, «Ahoskera Baturantz», Bilbo, ELE-10, AEK.
ALVAREZ, J. L., 2004, «Ahoskera Baturantz», Bilbo, Mendebalde Kultura Alkartea, Egokitasuna Hizkun tzaren Erabileran.
AURREKOETXEA, G. eta GAMINDE, I. (koor.), 2011, Prosodiaz eta Hezkuntzaz I. Jardunaldiak/I. Jornadas sobre Prosodia y Educación, UPV-EHU.
BOERSMA, P. eta WEENINK, D., 2009, Praat: doing phonetics by computer (Version 5.1) [Computer program], Retrieved January 31, 2009, from http://www.praat.org/.
ELORDIETA, G., 1997, «Accent, tone and intonation in Lekeitio Basque», in Issues in the Phonology and Morphology of the Major Iberian Languages, F. Martínez-Gil and A. Morales-Front (eds), Washington, D. C., Georgetown University Press, 3-78.
ELORDIETA, G., 1998, «Intonation in a pitch accent variety of Basque», ASJU, 32, 511-669.
ELORDIETA, G., 1999, «Primer estudio comparativo de la entonación de tres variedades dialectales vascas», in I Congreso de Fonética Experimental-eko agirietan, Bartzelonako Unibertsitateko argitalpen zerbitzua.
ELORDIETA, G., 2003, «Intonation», in J. I. Hualde and J. Ortiz de Urbina (eds.), A grammar of Basque, Berlin, Mouton de Gruyter, 872-1112.
ELORDIETA, G., 2007a, «Constraints on intonational prominence of focalized constituents», in D. Büring, M. Gordon and C. L. Lee (eds.), Topic and focus: Papers from a workshop on in tonation and meaning, Dordrecht: Springer, 1-2. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-4796-1_1
ELORDIETA, G., 2007b, «A constraint-based analysis of the intonational realization of focus in Northern Bizkaian Basque», in T. Riad and C. Gussenhoven (eds.), Tones and Tunes: Volume I, Typological Studies in Word and Sentence Prosody, Berlin, Mouton de Gruyter, 201-234. https://doi.org/10.1515/9783110207569.199
ELORDIETA, G., 2007c, «Minimum size constraints on Intermediate Phrases», in J. Trouvain and W. J. Barry (eds.), Proceedings of the XVI International Congress of Phonetic Sciences, Universität Saarland, 1021-1024.
ELORDIETA, G. and HUALDE, J. I., 2003, «Experimental study of a diachronic change in Basque accentuation», in M. J. Solé, D. Recasens and J. Romero (eds.), Proceedings of the 15th International Congress on the Phonetic Sciences, pp. 1683-1686. [Reprinted in J. A.Lakarra, and J. I. Hualde (eds.), 2009. «Studies in Basque and historical linguistics in memory of R. L. Trask», ASJU, 40, 293-301.
ELORDIETA, G. and HUALDE, J. I., «Intonation in Basque», in S.-A. Jun (ed.), Prosodic typology II, Oxford, Oxford University Press, in press.
ELORDIETA, G. et al., 1999, «Another Step in the Modeling of Basque Intonation: Bermeo», in Text, Speech and Dialogue, V. Matousek,, P. Mautner, Ocelíková eta P. Sojka (arg), Plzen, Errepublika Txekiarra. https://doi.org/10.1007/3-540-48239-3_68
EUSKALTZAINDIA, 1998, «Euskara Batuaren Ahoskera Zaindua», http://www.euskaltzaindia.net/arauak.
GAMINDE, I., 1995, «Zubereraren azentuaz», Uztaro, 13, 107-128.
GAMINDE, I., 1997, Gatikako Euskaraz, Gatika, Gogoz.
GAMINDE, I., 1998, Euskaldunen azentuak, Bilbo, Labayru.
GAMINDE, I., 2000, «Jatabeko intonazioaz», ASJU, 34, 315-335.
GAMINDE, I., 2000a, «Azentu eta Intonazioa: egoera eta ikerketa baliabideak», in K. Zuazo, (arg.), Dialektologia Gaiak, Arabako Foru Aldundia.
GAMINDE, I., 2000b, «Mendebaldeko Doinu-azentudun Sistemen Intonazioaz», in T. Ormaetxea, (arg) Txillardegi Lagun Giroan, Bilbo, Udako Euskal Unibertsitatea.
GAMINDE, I., 2001, Mungia berbarik berba, Mungia, Mungiako Udala.
GAMINDE, I., 2003, «Intonazio ereduak Zeanurin», FLV, 93, 287-308.
GAMINDE, I., 2004, «Doinuak eta etenak Gatikako intonazioan», FLV, 97, 519-536.
GAMINDE, I., 2007, Bizkaian zehar: euskararen ikuspegi orokorra, Bilbao, Mendebalde Kultura Alkartea.
GAMINDE, I., 2009, «Irakurketa ozenaren bariazioaren eragileez arlo segmentalean», in K. Perez, B. Bilbao, eta G. Ezkurdia, (koor), IV. Hezkuntzaren Gaineko Berbaldiak. CDa UPV-EHU, Bilbo, 29-44.
GAMINDE, I., 2011, «79-93ko Euskaldunen Ahozko Corpusaren Ezaugarrien Deskripzioa», Euskalingua, 18.
GAMINDE, I. eta GOIKOETXEA, U., 2005, Irakurketa Ebaluatzeko Irizpideak Bizkaian, Bilbo, Mendebalde Kultura Alkartea.
GAMINDE, I., et al., 1997, «An Analysis of the Intonation for a Pitch Accent Variety of the Basque Language», in A. Botinis; G. Kouroupetroglou, eta G. Carayiannis, (eds.), Intonation: Theory, Models and Applications. Proccedings of an ESCA Workshop, Athens, Grezia, 137-140.
GAMINDE, I., et al., «Euskal Fonologiaren didaktikarantz: intonazioaren azterketa», Psicodidáctica, 1, 121-137.
GAMINDE, I., et al., 2004, «Bakioko euskararen soinu egituraz», Euskalingua, 5.
GANDARIAS, R., 1996, Ispasterko Intonazioaren Deskribapena: Azterketa Fonetikoa, doktorego tesia, EHU.
GONZÁLEZ, M. C., 2005, Comprensión lectora en niños: Morfosintaxis y prosodia en acción, Universidad de Granada, tesis doctoral, http://hera.ugr.es/tesisugr/15808932.pdf, http://scielo.unam.mx/pdf/ib/v23n47/v23n47a7.pdf.
GUSSENHOVEN, C., 2004, The phonology of tone and intonation, Cambridge, Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511616983
HERNÁEZ, I. et al., 1997, «Intonation Modelling for the Southern Dialects of the Basque Language», in ESCA: Eurospeech97, Rhodes, Grezia, 807-810.
HUALDE, J. I., 1989, «Acentos vizcaínos», ASJU, 23, 275-325.
HUALDE, J. I., 1993, «Topics in Souletin Phonology», in J. I. Hualde & J. Ortiz de Urbina (eds.), Generative Studies in Basque Linguistics, Amsterdam & Philadelphia, Benjamins. https://doi.org/10.1075/cilt.105
HUALDE, J. I.,1997, Euskararen azentuerak, supplements of ASJU, 42, Donostia and Bilbao, Gipuzkoako Foru Aldundia and Euskal Herriko Unibertsitatea.
HUALDE, J. I., 1999, «Basque accentuation», in H. van der Hulst (ed.), Word prosodic systems in the languages of Europe, Berlin, Mouton de Gruyter, pp. 947-993.
HUALDE, J. I., 2003, «From phrase-final to post-initial accent in Western Basque», in P. Fikkert and H. Jacobs (eds.), Development in prosodic systems, Berlin, Mouton de Gruyter, 249-281. https://doi.org/10.1515/9783110894530.249
HUALDE, J. I., 2003, «El modelo métrico y autosegmental» in P. Prieto, (coord.), Teorías de la Entonación, Bartzelona, Ariel Lingüistica.
HUALDE, J. I., 2011, «Hitz-mailako prosodiaren azterketa eta tipologia: zenbait ondorio euskararen hezkuntzarako», in G. Aurrekoetxea eta I. Gaminde (koor.), Prosodiaz eta Hezkuntzaz I. Jardunaldiak/I. Jornadas sobre Prosodia y Educación, UPV-EHU (agertzeko).
HUALDE, J. I. and BILBAO, X., 1992, A phonological study of the Basque dialect of Getxo, supplements of ASJU, 29, Donostia and Bilbao, Gipuzkoako Foru Aldundia and Euskal Herriko Unibertsitatea.
HUALDE, J. I., et al., 1994, The Basque dialect of Lekeitio, supplements of ASJU, 34, Donostia and Bilbao, Gipuzkoako Foru Aldundia and Euskal Herriko Unibertsitatea.
HUALDE, J. I. eta LUJANBIO, O., 2008, «Goizuetako azentuera» in X. Artiagoitia and J. A. Lakarra (eds.), Gramatika jaietan. Patxi Goenagaren omenez, supplements of ASJU, 51, 377-394.
HUALDE, J. I., ELORDIETA, G., GAMINDE, I. and SMILJANI, R., 2002, «From pitch-accent to stress-accent in Basque» in C. Gussenhoven and N. Warner (eds.), Laboratory Phonology VII, Berlin, Mouton de Gruyter, pp. 547-584. https://doi.org/10.1515/9783110197105.2.547
HUALDE, J. I., LUJANBIO, O. and TORREIRA, F., 2008, «Lexical tone and stress in Goizueta Basque», Journal of the International Phonetic Association, 38, 1-24. https://doi.org/10.1017/S0025100308003241
JUN, S. A. eta ELORDIETA, G., 1997, «Intonational structure of Lekeitio Basque», in A. Botinis; G. Kouroupetroglou, eta G. Carayiannis, (eds), Intonation: Theory, Models and Applications. Proccedings of an ESCA Workshop, Athens, Grezia, 193-196.
LADD, D. R., 2008, Intonational phonology, Cambridge, Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511808814
NAVAS, E., 2003, Modelado Prosódico del Euskera Batúa para Conversión de Texto a Habla, doktorego tesia (argitarabakoa).
PIERREHUMBERT, J., 1980, The phonetics and phonology of English intonation. PhD thesis, Massachusetts Institute of Technology.
PIERREHUMBERT, J. and BECKMAN, M., 1988, Japanese tone structure, Cambridge, Massachusetts, MIT Press.
SOSA, J. M., 1999, La Entonación del Español: Su estructura fónica, variabilidad y dialectolo gía, Madril, Cátedra.
URIARTE, J. A., 1995, Fruizko Hizkera: Azterketa Linguistikoa, Deustuko Unibertsitatean, doktorego tesia.
URIARTE, J. A., 2004, Fruiztarrak Berbetan, Bilbo, Fruizko Udala.
