Euskararen jabekuntza testuinguru soziolinguistiko ezberdinetan: zer esaten diguten haurren testuek kasu gramatikalen erabilerari buruz

Maider Huarte

doi:10.35462/flv134.5

Maider Huarte Euskal Herriko Unibertsitatea, UPV/EHU [Espainia] https://orcid.org/0000-0002-5290-7558

Gako-hitzak: murgiltze eredu, euskara, jabekuntza, kasu gramatikal, irakaskuntza

Laburpena

Lan honetan Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasleek euskaraz idatzitako testuetan egiten duten kasu gramatikalen erabilera aztertzen da; lagina testuinguru soziolinguistiko ezberdinetako D ereduko lau ikastetxetan jaso da. Ikasle horien hizkuntza profilak hiru dira: etxean gaztelania soilik darabiltenak, euskara soilik darabiltenak, eta hizkuntza biak darabiltzatenak. Azterketak erakusten du: (a) eskola barruan euskara bigarren hizkuntzatzat ikasten dutenek 10 urterekin ez dutela kasu markaketa oraindik menderatzen; eta (b) etxeko jabekuntzaren ereduari jarraitzen dion arren, eskola barruko jabekuntza denboran luzatzeak euskararen erabilera desegokiak egonkortzeko arriskua dakarrela.

Estatistikak

230

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

Amorrortu, E., Ortega, A. & Goirigolzarri, J. (2017). Euskararen hiztun aktiboa bihurtzeko gakoak. BAT soziolinguistika aldizkaria, 104(3), 11-49.

Artiagoitia, X. (2000). Hatsarreak eta parametroak lantzen. Arabako Foru Aldundia & UPV/EHU.

Barreña, A. (1993). Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena: INFL eta KONP funtzio kategorien erabileraz [Argitaratu gabeko doktore tesia]. UPV/EHU.

Bilbao, X. (1998). Hezkuntza elebiduna. Zenbait oinarri. UPV/EHU & Arabako Foru Aldundia.

Cummins, J. (1979). Linguistic interdependence and educational development of children. Review of Educational Research, 49, 222-251. https://doi.org/10.3102/00346543049002222

Cummins, J. (1983). Interdependencia lingüística y desarrollo educativo de los niños bilingües. Infancia y aprendizaje, 21, 37-61.

Duguine, I. (2016). Gestion des cas absolutif et ergatif en basque par des bilingues précoces basque-français. Lapurdum, 19, 201-217. https://doi.org/10.4000/lapurdum.3323

Duguine, I. & Köpke, B. (2019). Processing strategies used by Basque-French bilingual and Basque monolingual children for the production of the subject-agent in Basque. Linguistic approaches to bilingualism, 9(4-5), 1514-541. https://doi.org/10.1075/lab.16047.dug

Elosegi, K. (1998). Kasu eta preposizioen jabekuntza-garapena haur elebidun batengan [Argitaratu gabeko doktore tesia]. UPV/EHU.

Eusko Jaurlaritza. (2020). VI. mapa soziolinguistikoa, 2016. Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia.

Ezeizabarrena, M. J., Manterola, I. & Beloki, L. (2009). Euskara H2 goiztiarraren ezaugarrien bila: adizkiak eta gramatika-kasuak haurren ipuin-kontaketetan. Euskera, 54(2), 639-681.

Ezeizabarrena, M. J. (2012). The (in)consistent ergative marking in early Basque: L1 vs. child L2. Lingua, 122(3), 303-317. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2011.11.009

Fernández, B. & Ortiz de Urbina, J. (2010). Datiboa hiztegian. UPV/EHU.

García, I., Almgren, M., Arratibel, N., Barnes, J., Barreña, A. & Ezeizabarrena, M. J. (2012). Komunikazio garapena neurtzeko zerrenda (KGNZ). Jakingarriak, 71, 40-42.

Gutierrez, M. J. & Ezeizabarrena, M. J. (2022). Hotsetik hitzera. Nola bereganatzen dute hizkuntza haur euskaldunek? Erein.

Huarte, M. (2007). Ergatiboaren jabekuntza: ikerketa esperimental bat eta beraren emaitzak [Argitaratu gabeko doktore tesia]. UPV/EHU.

ISEI-IVEI. (2017). Idazmenaren ebaluazioa. Testuak zuzentzeko irizpideak. 2017ko ebaluazio diagnostikoa: hizkuntza komunikaziorako konpetentzia. Euskara. ISEI-IVEI.

ISEI-IVEI. (2022). Ebaluazio diagnostikoa 2019. Txosten exekutiboa. ISEI-IVEI.

Manterola, I. & Almgren, M. (2015). Quelques traits du développement du basque L2 en contexte de revitalisation de la langue à travers l’immersion scolaire. Swiss Journal of Educational Research, 37(1), 39-56. https://doi.org/10.24452/sjer.37.1.4942

Martínez de Luna, I. & Suberbiola, P. (2020). Hizkuntza-mudantza EAEko ikasleengan. BAT Soziolinguistika aldizkaria, 114(1), 115-156.

Pourquié, M. (2019). fLEX: Flexioa eta LEXikoa aztertzeko test eleanitza (5-10 urteko hamar haur euskaldunen emaitzen azterketa). Ekaia, 36, 331-351. https://doi.org/10.1387/ekaia.19723

Rodríguez-Ordóñez, I. (2015). The acquisition of nominal and verbal inflectional morphology: Evidence from Basque ergativity in adult L2 speakers. In BUCLD 39: Supplement to Proceedings of the 39th Annual Boston University Conference on Language Development. https://www.bu.edu/bucld/files/2015/06/Rodriguez.pdf

Ruiz-Bikandi, U. (2009). Bigarren hizkuntzaren didaktika Haur eta Lehen Hezkuntzan. UPV/EHU.

Vila, I. (2010). ¿Qué puede aportar la educación bilingüe a la educación lingüística del s. XXI? Avances en Supervisión Educativa, 13, 1-30.

Wexler, K. (1994). Optional infinitives, head movement and the economy of derivations. In D. Lightfoot & N. Hornstein (arg.), Verb movement (305.-350. or.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511627705.016

Zubiri, J. J. (1997). Izen sintagmaren determinazioa eta kasuen jabekuntza eta garapena hiru urte arte [Argitaratu gabeko doktore tesia]. UPV/EHU.