Jarraitu aditzaren erregimen-aldaketa testu akademikoen argitan

Sergio Monforte

doi:10.35462/flv135.4

Sergio Monforte Euskal Herriko Unibertsitatea, UPV/EHU [Espainia] https://orcid.org/0000-0003-1995-6355

Gako-hitzak: jarraitu, datiboa, absolutiboa, testu akademikoak, corpusak

Laburpena

Artikulu honetan jarraitu aditzak duen absolutibo/datibo alternantzia aztertzen da testu akademikoetan. Helburua da argitzea testu horietan ugari den absolutiboaren erabilera euskara-erregistro espezifikoei egokitzearen ondorioa ote den. Horretarako, bi balizko eragini begiratu diet: a) erdaratiko segituren erregimenari eta b) testu akademikoetako izen bizigabeen erabilera handiari. Bi hipotesiak frogatzeko, corpus historiko, egungo ahozko eta zientifiko-teknikoak aztertu ditut. Emaitzek erakusten dute testu akademikoek absolutiboranzko joera indartu dutela. Izan ere, izen bizigabeek absolutibo marka hartzeko duten joerak testu akademikoetan absolutiboa erabiltzea indartu du.

Estatistikak

191

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

CORPUSAK ETA HIZTEGIAK

Ahotsak.eus corpusa. (Badihardugu Euskara Elkartea). https://ahotsak.eus/

Cénac-Moncaut, J. (1814-1871). Dictionnaire gascon-français: dialecte du département du Gers; suivi d’un Abrégé de grammair gasconne. Didron.

Corpus historikoa. (Euskara Institutua). https://www.ehu.eus/etc/ch/

Dabilena – Web-corpusa. Interneten dabilen euskara. (Elhuyar Fundazioa). https://dabilena.elhuyar.eus/

Diccionario panhispánico de dudas. (Espainiako Errege Akademia). http://www.rae.es/dpd

Egungo testuen corpusa. (Euskara Institutua). https://www.ehu.eus/etc/

Elhuyar hiztegia. (Elhuyar Fundazioa). https://hiztegiak.elhuyar.eus/.

Ereduzko prosa gaur. (Euskara Institutua). https://www.ehu.eus/euskara-orria/euskara/ereduzkoa/

Euskal klasikoen corpusa. (Euskara Institutua). https://www.ehu.eus/ehg/kc/

Euskaltzaindiaren hiztegia. (Euskaltzaindia). https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&Itemid=410&lang=eu

Garaterm: euskararen erregistro akademikoen garapenaren ikerketarako lan-ingurunea. (UPV/EHU eta Elhuyar Fundazioa). http://garaterm-corpusa.ixa.eus/

Gaztelaniaren corpus diakronikoa (CORDE). (Espainiako Errege Akademia). http:// www.rae.es Lexilogos: dictionnaire gascon. (Lexilogos). https://www.lexilogos.com/gascon_dictionnaire.htm

Orotariko euskal hiztegia. (Euskaltzaindia). https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=1694&lang=eu

Zientzia eta teknologiaren corpusa. (UPV/EHU eta Elhuyar Fundazioa). http://www.ztcorpusa.eus/cgi-bin/kontsulta.py?mota=arrunta

ERREFERENTZIAK

Alberdi, X. (2002). Hizketa formula ohikoak. In X. Artiagoitia, P. Goenaga, J. A. Lakarra (arg.), Erramu Boneta. Festschrift for Rudolf P. G. de Rijk (53.-71. or.). UPV/EHU. https://doi.org/10.1387/asju.9632

Alberdi, X. (2010). A typology of calques. The calquing mechanism in contemporary Basque. Estudios de Lingüistica. Universidad de Alicante, 24, 13-35. https://doi.org/10.14198/ELUA2010.24.01

Duhalde, M. (2023). Lapurdi itsas hegiko euskara [Argitaratu gabeko doktore-tesia]. UPV/EHU.

Epelde, I. (2003). Larresoroko euskara [Doktore-tesia, UPV/EHU]. HABE http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Irantzu_Epelde_TESI.pdf

Etxebarria, J. R. (2002). Euskal prosa zientifikoaren inguruan. Hegats. Literatur Aldizkaria, 30, 63-75. https://old.uberan.eus/wordpress/wp-content/uploads/2018/06/30Hegats.pdf

Euskaltzaindia. (1991). Euskal gramatika. Lehen urratsak I. Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/dok/iker_jagon_tegiak/6844.pdf

Euskaltzaindia. (2018). Euskara batuaren eskuliburua. Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_ebe&view=bilaketa&task=sarrera&Itemid=1161

Euskaltzaindia. (2021). Euskal gramatika. Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_liburuak&task=gramatika&Itemid=1765&-lang=eu

Fernández, B. & Ortiz de Urbina, J. (2010). Datiboa hiztegian. UPV/EHU. https://www.ehu.eus/documents/2430735/2650047/datiboa-hiztegian-completo.pdf/fb0820bc-b40c-45a4-be33-a18edd984efa?t=1406035964000

Fernández, B. & Ortiz de Urbina, J. (2012). Dative (first) complements in Basque. E. Carrilho & B. Fernández (arg.), Syntactic microvariation in Westmost European languages. Journal of Portuguese Linguistics, 11(1), 83-98. https://doi.org/10.5334/jpl.93

Haugen, E. (1983). The implementation of corpus planning: theory and practice. In J. Cobarrubias & J. A. Fishman (arg.), Progress in language planning. International perspectives (269.-289. or.). Mouton Publishers. https://doi.org/10.1515/9783110820584.269

Heine, B. (2003). Grammaticalization. In B. D. Joseph & R. Janda D. (arg.), The handbook of historical linguistics (575.-601. or.). Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470756393.ch18

Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (arg.), Metaphor and thought (202.-251. or.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139173865.013

Martínez, M. A. (2007). Sobre la (morfo)sintaxis de las lenguas de especialidad. In E. Alcaraz, J. M. Martínez & F. Yus (arg.), Las lenguas profesionales y académicas (13.-25. or.). Ariel Lenguas Modernas.

Milroy, J. & Milroy, L. (1985). Authority in language. Investigating language prescription and standardisation. Routledge.

Montoya, E. (2004). Urdazubi eta Zugarramurdiko euskararen norabidea. FLV, 96, 249-270.

Mounole, C. (2011). Le verbe basque ancien : étude philologique et diachronique. [Doktore-tesia, UPV/EHU eta Michel de Montaigne – Bordeaux III Unibertsitatea]. TESEO. https://www.educacion.gob.es/teseo/mostrarRef.do?ref=959808

Odria, A. (2017). Differential object marking and datives in Basque syntax. [Doktore-tesia, UPV/EHU]. ADDI. https://addi.ehu.es/handle/10810/29766

Sagarzazu, T. (2005). Hondarribiako eta Irungo euskara. Alberdania. https://www.irun.org/enlaces/00017035.pdf

Salaberry, B. (2002). Mugerreko euskara: hurbilketa bat. Euskara batuaren eragina euskalkian. Lapurdum, 7, 353-355. https://doi.org/10.4000/lapurdum.1054

Timmis, I. (2015). Corpus linguistics for ELT: research and practice. Routledge.

Zabala, I. (2008). Gramatika- eta estilo-arauak espezialitate-hizkeren garapen diskurtsiboari begira. In I. Ugarteburu & P. Salaburu (arg.), Espezialitate hizkerak eta terminologia II: euskara estandarra eta espezialitate hizkerak (227.-241. or.). UPV/EHU. http://ixa.si.ehu.es/node/4022

Zabala, I. (2018). Euskararen lexiko espezializatuaren garapenaz eta harmonizazioaz. In G. Bilbao, P. Gartzia, & M. K. Garmendia (arg.), Bai, jauna, bai: fisika euskaraz! Jose Ramon Etxebarria irakaslearen omenez (349.-358. or.). UEU. https://www.ixa.eus/node/11544

Zabala, I., San Martin, I. & Lersundi, M. (2014). Linguistic and sociolinguistic factors that influence the detection, implantation and circulation of natural terminology in academic uses of Basque. In P. Dury, J. C. de Hoyos, J. Makri-Morel, F. Maniez, V. Renner & M. B. Villar (arg.), La néologie en langue de spécialité. Détection, implantation eta circulation des nouveaux termes (141.-164. or.). CRTT. http://www.ixa.eus/sites/default/files/dokumentuak/3176/Zabala_SanMartin_Lersundi_2014.pdf

Zalbide, M. (1995). Zientzi hizkuntza irakaskuntzan: euskara teknikoaren izaeraz, iturburuaz eta egungo erabilmoduaz. In I. Dendaluze (arg.), XII congreso de estudios vascos: estudios vascos en el sistema educativo = Eusko Ikaskuntza hezkuntza sarean (281.-290. or.). Eusko Ikaskuntza.

Zuloaga, E. (2022). Mendebaleko euskara zaharra: ezaugarriak, kronologia eta geografia. Euskaltzaindia & UPV/EHU.