Nafarroako ipar-mendebaleko euskara: Imotz, Basaburu Nagusia, Larraun eta  Araitz-Betelu

Amaia Apalauza Ollo

doi:10.35462/flv107.3

Amaia Apalauza Ollo Euskal Filologiako doktoregaia [Espainia]

Laburpena

Nafarroa Garaiko ipar-mendebaleko lau ibarretako euskara aztertu dugu saio honetan: Imotz, Basaburu Nagusia, Larraun eta Araitz-Betelu. Hango euskararen ezaugarri nagusiak zein diren azaldu dugu lehenik, eta herrien edo ibarren artean dauden desberdintasunak agerian utzi ditugu ondoren. Ikuspegi geolinguistikoa gailendu zaio lanari, eta gure eremuan ageri diren ezaugarriak beste zein hizkeratan erabiltzen diren zehaztu nahi izan dugu. Azkenik, hizkuntza-eten nagusiak non dauden identifikatu dugu.

Estatistikak

75

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

AGIRREBEÑA, A.; MAIZ, B.; MUNIOZGUREN, F.; SARASUA, A.; ZABALETA, M., 2007, Zarautz hizketan, Zarautz, Zarauzko Udala.

ALTUNA OTEGI, F., 1995, "Pleonasmo baten historiaz: debea 'dute' bezalako adizkien inguruan",

ASJU XXIX-1, 219-244.

APALAUZA OLLO, A. eta LAKAR IRAIZOZ, M., 2001-2003, Malerrekako ahozko tradizioa, Nafarroako Gobernuak eta Malerrekako Mankomunitateak diruz lagundutako ikerketaproiektua (lan argitaragabea).

APALAUZA OLLO, A. eta ARRAZTIO SARALEGI, K., 2003-2005, Araitz-Beteluko ahozko tradizioa, Nafarroako Gobernuak eta Araizko eta Beteluko Udalek diruz lagundutako ikerketa-proiektua (lan argitaragabea).

APALAUZA OLLO, A. eta ARRAZTIO SARALEGI, K., 2007, Araitz-Beteluko ahotsak. Ahozko tradizioaren bilduma, Nafarroako Gobernua eta Araizko eta Beteluko Udalak, Iruñea.

ARANA, A., 2004, Nafarroako euskalkiak. Hegoaldeko goi-nafarrera. Artzibarko aldaera, Donostia, Hiria.

ARANA, A., 2006, Nafarroako euskalkiak. Hegoaldeko goi-nafarrera. Txulapaingo aldaera, Donostia, Hiria.

ARANZADI ZIENTZIA ELKARTEA, 1984-1990, Euskalerriko Atlas Etnolinguistikoa (EAEL), Donostia.

ARTOLA, K., 2006, "Artzibarko aldaera deitu izanaren inguruan (1 - sarrera eta lehen galderasortak)", FLV 103, 393-428.

BÄHR, G., 1972, "Estudio sobre el verbo guipuzcoano", RIEV 22, 245-269.

CAMINO, I., 1997, Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa, Iruñea, Nafarroako Gobernua.

CAMINO, I., 1999, "Goñerriko hizkera (I)", ASJU XXXIII-1, 5-78.

CAMINO, I., 2000, "Abiaburu bat Donostiako euskera aztertzeko", in Dialektologia gaiak, K. Zuazo (arg.), EHU eta Arabako Foru Aldundia, 51-81.

CAMINO, I., 2003, Hego-nafarrera, Iruñea, Nafarroako Gobernua.

CAMINO, I., 2004a, "Irizpide metodologikoak egungo euskal dialektologian", Euskera 49-2, Bilbo, Euskaltzaindia, 67-102.

CAMINO, I., 2004b, "Nafarroa Behereko euskara", FLV 97, 445-486.

CAMINO, I., 2005, "Arakilgo euskara: kokagunearen auzia eta datuen fidagarritasuna", FLV 99, 265- 286.

CAMINO, I., 2006, "Irañetako eta Arakilgo mintzoaren gurpilean", FLV 101, 55-68.

CASAS TORRES, J. M. eta ABASCAL GARAYOA, A., 1948, Mercados geográficos y ferias de Navarra, Zaragoza, Príncipe de Viana erakundea eta EEP.

EPELDE, I., 2004, "Lapurdiko hego-ekialdeko euskararen kokapenerantz", FLV 96, 271-303.

ERDOZIA, J. L., 2001, Sakana erdialdeko euskara, Iruñea, Nafarroako Gobernua.

ERIZE, X., 1997, Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa (1863-1936): soziolinguistika historikoa eta hizkuntza gutxituen bizitza, Iruñea, Nafarroako Gobernua.

ETXABE, K. eta GARMENDIA, L., 2003, Zaldibiako euskara. Bertako bizimodua, ohiturak eta pasadizoak, Zaldibia, Zaldibiako Udala.

ETXABE, K. eta GARMENDIA, L., 2004, Ordiziako euskara: garai bateko bizimodua eta gaurko hizkuntza-egoera, Ordizia, Ordiziako Udala eta Hitzaro.

ETXAIDE, A. M., 1984, Erizkizundi Irukoitza, Iker 3, Bilbo, Euskaltzaindia.

ETXAIDE, A. M., 1989, El euskera en Navarra: encuestas lingüísticas (1965-1967), Donostia, Eusko Ikaskuntza.

FRAILE, I. eta FRAILE, A., 1996, Oiartzungo hizkera, Oiartzun, Oiartzungo Udala.

GAMINDE, I., 1985a, Aditza ipar goi nafarreraz III, Iruñea, UEU.

GAMINDE, I., 1985b, "NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen alokutiboak (Nafarroan)", FLV 46, 215-264.

GAMINDE, I., 1998, Euskaldunen azentuak, Bilbo, Labayru ikastegia.

HUALDE, J. I., 1997, Euskararen azentuerak, Donostia eta Bilbo, Gipuzkoako Foru Aldundia eta EHU.

HURTADO, I., 2001, Goierriko eta Tolosalde hegoaldeko hizkerak, IX. Gerriko Ikerlan Sariketa, Lazkao.

IBARRA, O., 1995, Ultzamako hizkera. Inguruko euskalkiekiko harremanak, Iruñea, Nafarroako Gobernua.

IBARRA, O., 2000, Erroibarko eta Esteribarko hizkera, Iruñea, Nafarroako Unibertsitate Publikoa.

INTZA, D., 1957, "Larraun eta bere euskalkia", Euskera II, 91-105.

IRIZAR, P., 1981a [1949], Contribución a la dialectología de la lengua vasca I, Donostia, Gipuzkoako Aurrezki Kutxa Probintziala.

IRIZAR, P., 1981b [1949], Contribución a la dialectología de la lengua vasca II, Donostia, Gipuzkoako Aurrezki Kutxa Probintziala.

IRIZAR, P., 1981c [1949], "Los dialectos y variedades del vascuence", in Contribución a la dialectología de la lengua vasca I, P. Irizar, 95-125.

IRIZAR, P., 1992a, Morfología del verbo auxiliar alto navarro septentrional (estudio dialectológico) I, Iruñea eta Bilbo, Nafarroako Gobernua eta Euskaltzaindia.

IRIZAR, P., 1992b, Morfología del verbo auxiliar alto navarro septentrional (estudio dialectológico) II, Iruñea eta Bilbo, Nafarroako Gobernua eta Euskaltzaindia.

IZETA, M., 1996, Baztango hiztegia, Iruñea, Nafarroako Gobernua.

LAKAR, M. eta. TELLETXEA, A., 2003-2004, Baztango ahozko tradizioa, Nafarroako Gobernuak eta Baztango Udalak diruz lagundutako ikerketa-proiektua (lan argitaragabea).

MITXELENA, K., 1977 [1961], Fonética Histórica Vasca, Donostia, Gipuzkoako Foru Aldundia.

MOUTARD, N., 1975, "Étude Phonologique sur les Dialectes Basques (II)", FLV 20, 141-189.

OLANO, M., 1998, Areso eta Leitzako hizkerak. Bertako hitz eta historian barrena, Iruñea, Nafarroako Gobernua, Aresoko eta Leitzako Udalak.

OLANO, M., 2000, "Gipuzkoa ondoko bi hizkera nafar: Areso eta Leitzako paradoxa", in Dialektologia gaiak, K. Zuazo (arg.), Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 121-147.

SÁNCHEZ CARRIÓN, J. M., 1972, El estado actual del vascuence en la provincia de Navarra (1970), Iruñea, Príncipe de Viana erakundea eta Nafarroako Foru Diputazioa.

SAGARZAZU, Tx., 2005, Hondarribiko eta Irungo euskara, Irun, Alberdania.

URABAIEN, L., 1959, Una geografía de Navarra, Iruñea, Libe.

ZELAIETA, E., 2004, "Bortzerrietako euskara, herriz herri (ez)berdintasunetan barrena (I)", FLV 96, 223-248.

ZELAIETA, E., 2005, "Bortzerrietako euskara, herriz herri (ez)berdintasunetan barrena (II)", FLV 99, 287-306.

ZUAZO, K., 1997, "Oiartzungo hizkeraren kokagunea", FLV 76, 397-425.

ZUAZO, K., 1998, "Euskalkiak, gaur", FLV 78, 191-233.

ZUAZO, K., 1999, "Baigorriko euskara kokatzeari buruz", Lapurdum 4, 247-277.

ZUAZO, K., 2003, Euskalkiak. Herriaren lekukoak, Donostia, Elkar.

ZUAZO, K., 2006, Deba ibarreko euskara. Dialektologia eta tokiko batua, Oñati, Badihardugu Euskara Elkartea.

ZUBIRI, J. J. eta PERURENA, P., 1998, Goizueta eta Aranoko hizkerak, Iruñea, Nafarroako Gobernua eta Goizuetako eta Aranoko Udalak.