Estudio lexicológico de las onomatopeyas vascas: El Euskal Onomatopeien Hiztegia: Euskara-Ingelesera Gaztelania
Laburpena
Hotsaren eta esanahiaren artean lotura handiagoa edo txikiagoa duten hitzei onomatopeia esan zaie euskal lexikologian. Euskarazko onomatopeien hiztegi hirueleduna prestatzeko egin den lan lexikografikoa azalduko dugu artikulu honetan, hots, Euskal Onomatopeien Hiztegia: Euskara-Ingelesera-Gaztelania (Ibarretxe-Antuñano 2006). Halaber, hiztegi hau egiteko arrazoiak aipatuko ditugu. Onomatopeiek garrantzi handia dute euskararen lexikoan eta, euskal autore batzuek dioten bezala, hasierako euskal kulturaren eramaileak dira (Lekuona 1964). Hala ere, orain arte ez da azterlanik egin euskarak duen aberastasun lexiko handi hori era sistematikoan biltzeko, eskuliburu gutxi batzuetan bildutako hitz zerrenda batzuk izan ezik (Azkue 1923-25; Zamarripa 1987). Hiztegi hau egitea lehen pausoa izan da, hitz horiek euskal ikaskuntzetan aintzat hartzeko. Hona hemen artikuluaren antolaketa: 1. atalak laburki azaltzen du onomatopeiek azterlan linguistikoetan bete duten lekua, bai eta zergatik bete duten leku hori ere; 2. atalak biltzen ditu hiztegi hau egiteko eman diren pausoak; 3. atalak euskal onomatopeien ezaugarriak azaltzen ditu aldeotatik begiratuta: egitura, morfologia eta sintaxia, eta semantika. Azkenik, era honetako hiztegiak izan ditzakeen erabilerak aipatuko ditugu ondorioen atalean, bai eta mugaketak ere.
Estatistikak
Erreferentziak
ALLOTT, R., 1995, "Sound symbolism", Language in the Würm Glaciation, Eds. U.L. Figge. Bochum: Brockmeyer, 15-38.
DIFFLOTH, G., 1972, "Notes on expressive meaning", Papers from the Regional Meeting of the Chicago Linguistics Society, 8, 440-447.
DOKE, C.M., 1935, Bantu Linguistic Terminology, Londres, Longman, Green and Co.
CHILDS, G.T., 1994, "African ideophones", Studies in Sound Symbolism, Eds. L. Hinton, J. Nichols y J. Ohala, Cambridge, Cambridge University Press, 247-279.
CHILDS, G.T., 1998, "Ideophone variation is tied to local identity", The Sociolinguistics of Language and Society: Selected Papers from SS IX, Ed. M.K. Verma, Londres, Sage, 36-46.
CHILDS, G.T., 2001, "Research on ideophones, whither hence?", Ideophones, Eds. F.K.E. Voeltz y C. Kilian-Hatz, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins, 63-73. https://doi.org/10.1075/tsl.44.06chi
CHILDS, G.T., 2003, An Introduction to African Languages, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins. https://doi.org/10.1075/z.121
ETXEPARE, R., 2003, "Valency and argument structure in the Basque verb", A Grammar of Basque, Eds. J. I. Hualde y J. Ortiz de Urbina, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins, 363-425. https://doi.org/10.1515/9783110895285.363
GARCÍA DE DIEGO, V., 1968, Diccionario de voces naturales, Madrid, Aguilar.
GRAMMONT, M., 1933, Traité de phonétique, Paris.
HAMANO, S., 1998, The Sound-Symbolic System of Japanese, Stanford, CLSI Publications.
HINTON, L. NICHOLS, J. y J. OHALA, 1994, Sound Symbolism, Cambridge, Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511751806
HIROSE, M., 1981, Japanese and English Contrastive Lexicography: The Role of Japanese 'Mimetic Adverbs', PhD Dissertation, University of California.
HUALDE, J. I., 1991, Basque Phonology, Londres y Nueva York, Routledge.
HUALDE, J. I., J. A. LAKARRA, y R.L. TRASK (eds.), 1995, Towards a History of Basque Language, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins. https://doi.org/10.1075/cilt.131
HUALDE, J. I., y J. ORTIZ DE URBINA, 2003, A Grammar of Basque, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins. https://doi.org/10.1515/9783110895285
IBARRETXE-ANTUÑANO, I., 2005, "Lexicalisation patterns and sound symbolism in Basque", comunicación presentada en el Congreso Internacional New Directions in Cognitive Linguistics. First UK Cognitive Linguistics Conference, University of Sussex, 23-25 octubre 2005.
IBARRETXE-ANTUÑANO, I., 2006a, Euskal onomatopeien hiztegia. Euskara-Ingelesera-Gaztelania [Diccionario de onomatopeyas vascas. Euskara-Inglés-Español], Donostia, Gaiak.
IBARRETXE-ANTUÑANO, I., 2006b, Sound Symbolism and Motion in Basque, Munich, Lincom Europa.
JENDRASCHEK, G., 2002, Semantische Eigenschaften von Ideophonen im Türkischen, Munich, Lincom Europa.
DE JONG, N., 2001, "The ideophone in Didinga", Ideophones, Eds. F.K.E. Voeltz y C. KilianHatz, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins, 120-138. https://doi.org/10.1075/tsl.44.11jon
KAKEHI, H., I. TAMORI y L. SCHOURUP, 1996, Dictionary of Iconic Expressions in Japanese, Berlin y Nueva York, Mouton de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110809046
KITA, S., 1997, "Two-dimensional semantic analysis of Japanese mimetics", Linguistics, 35, 379-415. https://doi.org/10.1515/ling.1997.35.2.379
LECUONA, M., 1964, Literatura oral vasca, Donostia, Auñamendi.
MAGNUS, M., 1999, Gods of the Word: Archetypes in the consonants, Kirksville, Thomas Jefferson University Press.
MICHELENA, L., 1985, Fonética Histórica Vasca, Donostia, Gipuzkoako Foru Aldundia.
NEWMEYER, F., 1993, "Iconicity and generative grammar", Language, 68, 756-796. https://doi.org/10.1353/lan.1992.0047
ONO, S., 1994, A Practical Guide to Japanese-English Onomatopeya and Mimesis, Tokio, Hokuseido.
SAMARIN, W. J., 1970, "Inventory and choice in expressive language", Word, 26.2, 153-169. https://doi.org/10.1080/00437956.1970.11435590
SAMARIN, W. J., 1971, "Survey of Bantu ideophones", African Language Studies, 12, 130-168.
SAUSSURE, F., de, 1916, Cours de Linguistique Générale, ed. by Charles Bally, Albert Sechehaye y Albert Riedlinger, Lausanne, Payot. Traducción al español M. Armiño, 1989, Curso de Lingüística General, Madrid, Akal.
TRASK, R. L., 1997, The History of Basque, Londres y Nueva York, Routledge.
ULLMAN, S., 1972, Semantics. An Introduction to the Science of Meaning, Oxford, Blackwell.
VOELTZ, F. K. E. y C. KILIAN-HATZ, 2001, Ideophones, Amsterdam y Filadelfia, John Benjamins https://doi.org/10.1075/tsl.44
Egile-eskubideak 2006 Iraide Ibarretxe Antuñano
Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.
