-(e)ta enklitikoa sailkapen eskalarrean

Karmele Rotaetxe Amusategi

doi:10.35462/flv95.4

Karmele Rotaetxe Amusategi Hizkuntzalaritza Orokorreko Unibertsitate-Katedraduna, UPV/EHUan [Espainia]

Laburpena

Azterlan honek proposatzen du "-(E)TA enklitikoa" deritzon euskal unitatea ardatz jarraitu batean sailkatzea, non tarteko lekua hartuko lukeen juntagailuen eta menderagailuen artean. Hipotesi hori justifikatzeko, aipatu unitatea aztertu da, bere ezaugarri formal eta semantikoen bidez. Portaera fonikoa eta banaketaren portaera bezalako probek agerian uzten dute ez dela juntagailua, ETA juntagailuaren antzeko grafia badu ere. Baina beste proba formal batzuk ikusita, ezin da -(E)TA enklitikoa menderagailuen artean kokatu, nahiz-eta bere esanahiak kausazko menderakuntza erlazioa adierazten duen, bazterrekoa hori bai. Horregatik, esaten da [juntagailu-], [menderagailu-] elementua dela eta, ondorioz, sailkapen eskalarra defendatzen da, gero eta zabalduagoa Hizkuntzalaritza teorikoan. Bere mugikortasun ezaugarriak nabarmentzen dira. Izan ere, menderagailuak ez bezala, erantsi dakioke esaldiko edozein aditz elementuri. Halaber, bere bazterreko izaera azpimarratzen da kausaren adierazpenean: sartzen duen esaldia autonomo samarra mantentzen da perpaus nagusiarekiko. Horregatik esan daiteke bereiztailea dela.

Estatistikak

28

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

AGIRRE BEREZIBAR, J. M. (1991) Euskal Gramática deskriptiboa, Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia, Labayru Ikastegia. (tomo 2).

ALTUBE'tar Seber (1929) Erderismos, Monogr. Euskera, X Urtea, I-IV Zenbakia, Bilbo: Euskaltzaindia.

ARTIAGOITIA, X., P. GOENAGA, J. LAKARRA (arg/eds.) (2002) Erramu Boneta: Festschrift for Rudolf P.G. de Rijk, Bilbo: Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea.

ATXAGA, B. (1984) Obabakoak, Donostia: Erein.

AZKUE, R. M. de (1933[1969]) Morfología Vasca (3 tomos), Bilbao: La Gran Enciclopedia Vasca.

BOSQUE, I., DEMONTE, V. (dir.) (2000) Gramática descriptiva de la lengua española, 3 tomos, Madrid: RAE.

CULICOVER, Peter W., Ray JACKENDOFF (1997) "Semantic Subordination despite Syntactic Coordination", Linguistic Inquiry Vol. 28, Number 2, Spring 1997.

EUSKALTZAINDIA (1984) OEH -testo Corpusa- CD Rom, Bilbo.

EUSKALTZAINDIA(1994a) Euskal Gramatika Lehen Urratsak, EGLU IV, Bilbo.

EUSKALTZAINDIA(1994b) "Erartopenaz", in Euskera, 39, 1994-3: 1079.

FEUILLET J. (1998) (ed) Actance et Valence dans les langues de l'Europe, (Programme EUROTYP/EUROTYPE), Berlin, New York: Mouton de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110804485

GALÁN RODRÍGUEZ, C. (2000) "La subordinación causal y final", in Bosque, I., Demonte V. (2000), tomo III, 56: 3597-3642.

HOPPER Paul J., THOMPSON, Sandra (1980) "Transitivity in Grammar and Discourse", Language, Vol. 56, Number 2: 251-299. https://doi.org/10.1353/lan.1980.0017

MORENO CABRERA, J. C. (2002) "El motor de la economía lingüística: de la ley del mínimo esfuerzo al principio de la automatización retroactiva", Revista de la Sociedad Española de Lingüística, 32-1, enero-junio 2002: 1-31.

ROTAETXE, K. (1978a) Estudio estructural del euskara de Ondárroa, Durango: L. Zugaza.

ROTAETXE, K.(1987b) "L'accent basque: Observations et Hypothèses", La Linguistique, Revue Internationale/International Review, 1978, 2: 155-177.

ROTAETXE, K.(1981) "Euskal Prosodiaz", Euskera, XXVI, 2.ald., 1981-1: 380-396.

ROTAETXE, K.(1998) "Constructions triactancielles et Datif", in Feuillet, J. (ed) (1998): 390-457. https://doi.org/10.1515/9783110804485.391

ROTAETXE, K.(2002) "Datibo-Markazioa", in X. ARTIAGOITIA, P. GOENAGA, J. LAKARRA (arg./eds.): 570-583.

ZUBIRI I., ZUBIRI E. (1991) Euskal Gramática Osoa, Bilbo: Didaktiker