Zaraitzuera aztertzeko ekarpen berriak (4 - Otsagi: esaldiak)

Koldo Artola

doi:10.35462/flv94.2

Koldo Artola Donostiako ARANZADI Zientzia Elkarteko Etnografi Sailekoa [Espainia]

Laburpena

Saio honen aurreko hiruretan Eaurtako herrian bildu materialak hona ekarri ondoren, laugarren honetan Otsagin bilduriko beste zenbaiti egin diogu leku, ustez era erraz samarrean aurkezturik. Herri honi eskainiriko ahaleginak, hala ere, jarraipena izango du ‘(5 - Otsagi: ahozko testuak)’ azpititulua eman diogun saio berri baten bitartez, non gure informatzaileak hainbat gairi buruz –hizkuntzarekin, etnologiarekin eta folklorearekin loturikoak gehienak, baina baita bestelakoak ere–, mintzatuko diren. Zaraitzuko euskara, oroitarazi nahi dugu, Louis-Lucien Bonaparte printze euskaltzaleak egindako mapa zoragarrian, ekialdeko behe-nafarreraren esparruan kokaturik agertzen da, horretarako arrazoi nagusienetarik bat, antza, errespetuzko alokutibotasunaren erabilera izaki, ekialdeko euskalkien ezaugarri.

Estatistikak

57

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

ARANA, A, Zaraitzuko Hiztegia, Nafarroako Gobernua eta Hiria Liburuak, 2001.

ARANA, A, Zaraitzuko uskara, Nafarroako Gobernua eta Hiria Liburuak, 2002.

ARANZADI ZIENTZI ELKARTEA - ETNOLOGIA MINTEGIA, Euskalerriko Atlas Etnolinguistikoa (EAEL), I eta II, Donostia, 1983 eta 1990, hurrenez hurren.

ARTOLA, K., "Erronkariko uskararen azken hatsak… eino're!", FLV, 25, 1977.

ARTOLA, K., "Erronkariko uskararen azken hatsak… oraino're!", FLV, 34, 1980.

ARTOLA, K., "Zaraitzuera aztertzeko ekarpen berriak" (1, 2 eta 3), FLV, 91, 92 eta 93, 2002-3.

AZKUE, R. M. de, "Aezkera edo Petiriberro-Inguruetako mintzaera", Euskera, VIII, III-IV zk., 1927.

AZKUE, R. M. de, Diccionario vasco-español-francés (repr. facsímil), Edit. La Gran Enciclopedia Vasca, Bilbo, 1969.

BONAPARTE, L. L., Études sur les trois dialectes basques del vallées d'Aezkoa, de Salazar et de Roncal, tels qu'ils sont parlés à Aribe, à Jaurrieta eta à Vidangoz, Londres, 1872.

CAMINO LERTXUNDI, I., Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa, Nafarroako Gobernua, 1997.

CAMPION, A., Orreaga. Balada escrita en el dialecto guipuzcoano, acompañada de versiones á los dialectos bizcaino, labortano y suletino y de diez y ocho variedades dialectales de la región bascongada de Nabarra desde Olazagutía hasta Roncal, [Itzulpena: José Urrutia], Edic. separada de La Gran Enciclopedia Vasca, Bilbo, 1971.

ECHAIDE ITARTE, A. M., Erizkizundi Irukoitza (Euskara, 1925), Iker, 3, Euskaltzaindia, 1984.

ECHAIDE ITARTE, A. M., El euskera en Navarra: Encuestas lingüísticas (1965-1967), Eusko Ikaskuntza, Donostia, 1989.

ESTORNÉS LASA, J., "Mendigatxa'k Azkue'ri kartak, 1902-1916", FLV, 43, 1984.

ESTORNÉS LASA, J., "Zoilo'ren uzta. La cosecha de Zoilo", FLV, 45, 1985.

EUSKALERRIKO IRRATIA, Nafarroako euskaldunen mintzoak (II), Nafarroako Gobernua, 1993.

GARRALDA, Z., "El euskera en Sarasaitzu", Euskal Esnalea, Donostia, 1911.

GARRALDA , F., "Zer da?" (92-93 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1915.

GARRALDA , F., "Zer da?" (111 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1915.

GARRALDA , F., "Izkirimiriak" (112 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1915.

GARRALDA , F., "Satorrak" (88 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1917.

GARRALDA , F., "Su-ondoko pipitakien goxakiara" (107-108 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1917.

GARRALDA , F., "Borda bidean" (139-140 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1917.

GARRALDA , F., "Kontu bat" (218 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1917.

GARRALDA , F., "Xei andia" (28-29 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1920.

GARRALDA , F., "Izkirimiriak" (164 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1920.

GARRALDA , F., "Kuba'rik Muskilda'ra" (106-108 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1921.

GARRALDA , F., "Kalesa zer den" (81-85 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1923.

GARRALDA , F., "Abelgorriak" (21-25 orr), Euskal Esnalea, Donostia, 1925.

IRIBARREN, J. M., Vocabulario navarro (nueva edición preparada y ampliada por Ricardo Ollaquindia), Institución Príncipe de Viana, Iruñea, 1984.

LAN TALDEA, Bonaparte ondareko eskuizkribuak - zaraitzera, Deustuko Unibertsitatea (Deiker), Euskal Ikaskuntzen Institutua, Bilbo, 1997.

LIZARRAGA, J., Doctrina crhistioarén cathechima, Diput. Foral de Navarra, Inst. Príncipe de Viana y Euskaltzaindia, Iruñea, 1979.

MITXELENA, K., "Un vocabulario aezcoano, salacenco y roncalés preparado por el príncipe Bonaparte", Boletín de los Amigos del País, Donostia, 1958.

MITXELENA, K., "Notas fonológicas sobre el salacenco", ASJU, I, 1957.

MITXELENA, K., "Un catecismo salacenco", FLV, 39, 1982.

SATRUSTEGI, J. M., Euskal testu zaharrak - Zaraitzu (1780), Euskaltzaindia, 1987.

SATRUSTEGI, J. M., "Zaraitzuko euskararen lekukoak", Luis Villasanteri Omenaldia. Iker, 6, Euskaltzaindia, 1992.

YRIZAR, P. de, Morfología del verbo auxiliar bajo navarro oriental (III), Euskaltzaindia, 2002.

ESKUIZKRIBUAK

OTSAGI (OCHAGAVIA), 1834: Doctrina cristiana en bascuence, escrita en 1834 y añadida años anteriores con varias preguntas y respuestas necesarias y principalmente sobre la misa, confesion y comunion. Del Mro. de Ochagavía Juan Marco Juanco. Cristioen Doctrinaren declaracioa pregunta eta errespuestaequi. Bonaparte printzearen testamentariako eskuizkribua, Nafarroako Diputazioaren Artxibo Orokorrean.

EAURTA (JAURRIETA), 1869: Jesucristo gure Jaunaren Evangelio sandua Según San Mateo. Don Pedro José Samper, Eaurtaco apez Ssaunac, Aita Amaten erdaratic Eaurta bereco uscarala itzulia - 1869. Bonaparte printzearen testamentariako eskuizkribua, Nafarroako Diputazioaren Artxibo Orokorrean Hona, itzulpenerako, Samperrek erabili zuen testua: "Nuevo Testamento - Traducido de la vulgata latina teniendo a la vista los textos originales, por el P. José Miguel Petisco, S. J., dispuesta y publicada por el Ilmo. Sr. D. Félix Torres Amat". Kontsultarako erabili dugun argitarapena, berriz, honako hau: "5ª edición. Editorial Apostolado de la Prensa, S. A. Madrid, 1960"