Sobre el origen del numeral “uno” en las lenguas de Eurasia partiendo del vasco
Laburpena
Gorputzaren atal bikoitzetan (eskuak, hankak, begiak, belarriak, etab.) bat zenbakiaren jatorria ikusten duen iritzia berreskuratuz –bi > bat edo bikoitz erdibitua alegia–, beste urrats berri bat eskaintzen dute egileek. Bi > erdi, alde batetik, eta bat zenbakia, bestetik, lotzen dituen semantika eraztuna aurkitu nahian, euskaraz bat nahiz bi hitz horiek jatorrian lotura badutela uste dute, beste, kontzeptu berria sortuz. Adibidetzat, e. erdi hitzak bi, *‘osoa’, bikoitza, edota erdi ‘zati banandua’, lotzen dituela diote, erdi-tu, erdi, ‘umea izatea’, ‘erdi berria’ (latinez parire, par) aditzak adierazten duen bezala.
Oraingo proposamenaren arabera erdi ‘bikoitza’ > erdi ‘bikoiztua’, hirugarren erdi, ‘beste’, kontzeptu parekatuarekin osa daitezke. Horren arabera, bat zenbakia ez litzateke erdi artekariaren bidez sortuko, bi etimotik zuzenean baizik.
Euskararen kasua Eurasiako beste hizkuntza zahar batzuekin baliatzen dute.
Estatistikak
Erreferentziak
V. ZYTSAR, Algunas cuestiones relacionadas con el origen de los numnerales vascos, Actas de la I Conferencia de Hispanistas de Rusia, Madrid, 1995, pp. 168-169.
Dz. DˇINDˇIJADZE y V. ZYTSAR, Sobre el origen del numeral "uno" en el vasco y kartvélico, Kartvelian Heritage. Kutaisi discussions, Kutaisi, 1998, pp. 334-335 (en ruso).
Yu. ZYTSAR, "Sobre los numerales 5/10", Fontes Linguae Vasconum, nº 60, 1992, pp. 175-186.
A. TOVAR, "Basque and its relationship to caucasian and north-eurasian", International Anthropological and Linguistic Review, Miami, vol. 1;1, 1953, pp. 82-86.
V. ZYTSAR, El origen del numeral "uno" como problema de la lingüística general, cit. Heritage, pp. 103-105 (en ruso).
M. RULEN, El origen de la lengua, retrospectiva y perspectiva, Voprosy Yazykoznaniya, 1991, nº 1, pp. 5-19 (en ruso).
K. STEINEN, Entre los pueblos primitivos del Brasil, trad. rusa, M., 1934.
V.Z. PANFILOV, Aspectos gnoseológicos de los problemas filosóficos de la lingüística, M., 1982.
T. GAMKRELIDZE y V.V. IVANOV, La lengua indoeuropea y los indoeuropeos, v. 2, Tbilisi, 1984, capítulo 10.
M.V. ZÉLIKOV, Sobre los elementos vigesimales en las lenguas de la Europa occidental (en esp.), dirigido a FLV.
O. A. MATVEEVA, Morfología de los numerales del tipo francés en relación con los factores histórico-geográficos, Materiales de la 17 Conferencia científico-metodista de los profesores y posgraduados de la Escuela Superior de S. Petersburgo, 1998, pp. 58-61 (en ruso).
V. ZYTSAR, "Hacia la teoría e historia de los sistemas de numeración (decimal y otros)", (tres artículos bajo el mismo título), Fontes Linguae Vasconum, números 72, 73 y 74, 1996 y 1997.
Egile-eskubideak 2001 Vl. Zytsar, Yu. Vl. Zytsar

Esta obra está bajo licencia internacional Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0.



