Xahoren Aitor hegoaldeko XIX. mendeko narratiban

Ana M. Toledo

doi:10.35462/flv117.1

Ana M. Toledo Deustuko Unibertsitatea [Espainia]

Gako-hitzak: giza komunitatea, aurkakotasuna, identitatea, aitalehena, kristautasuna, foru-indargabetzea

Laburpena

Agustín Xahok 1845ean argitaratutako Aitor. Légende Cantabre legenda abiapuntu, XIX. mendeko Hegoaldeko narratibak nola jaso zuen Aitor aitalehena aztertzen da. Horretarako Xahoren legenda, Francisco Navarro Villosladaren Amaya o los vascos en el siglo VIII (1879) eleberria, Karmelo Etxegarairen «Aitoren etorrera edo Euskal Erriaren asiera» (1882) legenda eta Bizente Aranaren «Aitor» (1881) eta «Iberia ó la ninfa del Zadorra» (1882) legendak erkatzen dira. Xahok eraikitako Aitor aitalehena beren kontakizunetara daramaten Hegoaldeko idazleok beren gisara erabiltzeko lizentzia hartu zuten, bakoitzak bere nahi edo helburuetara egokituz eta, batez ere, hark eratutako giza komunitatearen identitate-ezaugarrietan jasandako galerez jarduteko bitarteko bihurtu zuten.

Estatistikak

59

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

AGIRRE, D., 1898, Auñemendiko Lorea, Bilbo, Euskalzale moldagintza.

ARANA, V. DE, 1983, Los últimos iberos. (Leyendas de Euskaria), [1882], Bilbao, Editorial Amigos del Libro Vasco. «Aitor», 337-341. «Iberia ó la ninfa del Zadorra», 345-361.

ARRESE BEITIA, F. DE, 1879, «Ama euskeriari azken agurrak!!!», Revista Euskara, II, 238-243.

BAROJA, P., 1922, La leyenda de Jaun de Alzate, Madrid, Rafael Caro Raggio.

CHAHO, J. A., 2008, Aïtor.-Légende Cantabre. Aitor: Leyenda Cántabra. Aitor-Kantabriar kon daira, [1845], Erevan-Bilbao, Asoghik.

CHAHO, J. A., 1847, Histoire primitive des Euskariens-Basques, I, Madrid, Bayonne, Chez Jaymebon Édi teur.

CHAHO, J. A., «La leyenda de Aitor», Revista Euskara, I (1878) 220-230, 241-248, 281-289

II (1879) 12- 7, 44-52. Traducido del original francés por D. Arturo Campión.

ETXEGARAI, K., [1882], «Aitor-en etorrera edo Euskal Erriaren asiera», in A. M. Toledo (ed.), 1990, Leiendak, Donostia, Etor, 151-154.

JUARISTI, J., 1987, El linaje de Aitor. La invención de la tradición vasca, Madrid, Taurus Ediciones.

MOLL, N., 2002, «Imágenes del 'otro'. La literatura y los estudios interculturales», in A. Gnisci, Introducción a la literatura comparada, Barcelona, Editorial Crítica.

NAVARRO VILLOSLADA, F., 1977, Amaya o los vascos en el siglo VIII, [1879], Bilbao, La Gran Enciclopedia Vasca.

RAMIREZ, J. D., 2000, «Constitución Literaria de la Identidad Nacional», in A. Rosa Rivero; G. Bellelli; D. Bakhurst (ed.), Memoria colectiva e identidad nacional, Madrid, Biblioteca Nueva.

TOLEDO, A. M., 2010, «Aitor, euskaldunen identitatearen eratzailea», Oihenart, 25, 325-349.

TOLEDO, A. M., 2011, «Tubalengandik Aitorrengana», Euskera, 56,3, 697-718