Subordinadas completivas del verbo gertatu ‘ocurrir’ en Haraneder: ¿Subjuntivo extendido o conservación del Aoristo Perifrástico?

Gontzal Aldai

doi:10.35462/flv120.3

Gontzal Aldai Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU) [Espainia] https://orcid.org/0000-0002-7898-1860

Gako-hitzak: Gertatu aditzaren mendeko perpausak, Joanes Haraneder, Lapurdiko euskara (XVI-XVIII m.), Aoristo Perifrastikoa, Subjuntiboa, testuinguru sintaktiko kontserbatzaileak

Laburpena

Artikulu honetan testuinguru sintaktiko zehatz bat aztertzen da, hots, gertatu aditzaren mendeko perpaus osagarriak, XVIII mendeko Joanes Haraneder idazle lapurtarrarengan. Haranederren hizkeran aurkitutako adibideek fenomeno bitxia erakusten dute, non gertatu aditzaren mendeko perpaus jokatuek -di- edo -za- erroko laguntzailea baitaramate. Haranederren adibide hauek Joanes Leizarragaren (XVI m.) eta Vulgataren pareko adibideekin erkatu ondoren, eztabaidatzen da ea Haranederren fenomeno hau Iraganeko Subjuntibotzat analizatu beharko litzatekeen, (ustez indikatiboko) testuinguru berrietara hedatua, edo Aoristo Perifrastikoaren erabilera arkaikoa genukeen begi aurrean, testuinguru sintaktiko kontserbatzaile batean mantendurik.

Estatistikak

87

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Erreferentziak

Aldai, G., 1998, «A propósito del Aoristo vasco», FLV, 79, 377-386.

Aldai, G., 2002, The grammaticalization of present and past in Basque, tesis doctoral, University of Southern California.

Aldai, G., 2006, «Lehenaldi perfektiboko formak xvi mendeko euskaran», Anuario del Seminario Julio de Urquijo (ASJU), 40, 23-34. Número especial: J. A. Lakarra eta J. I. Hualde (eds.), Studies in Basque and historical linguistics in memory of R.L. Trask.

Altuna, P. (ed.), 1990, Ioannes de Haraneder: Jesu Christoren Evangelio Saindua. Edizio kritikoa, Bilbao, Euskaltzaindia.

Artiagoitia, X., 2003, «Complementation (noun clauses)», in J. I. Hualde & J. Ortiz de Urbina (eds.), 634-710.

Axular (P. Agerre), 1643, Gero, Klasikoen Gordailua. <http://klasikoak.armiarma.eus/idazlanak/A/AxularGero.htm>

Bybee, J., 2002, «Main clauses are innovative, subordinate clauses are conservative: consequences for the nature of constructions», in J. Bybee eta M. Noonan (eds.), Complex sentences in grammar and discourse. Essays in honor of Sandra A. Thompson, Amsterdam / Philadelphia, John Benjamins. https://doi.org/10.1075/z.110.02byb

Comrie, B., 1976, Aspect, Cambridge, Cambridge University Press.

Euskaltzaindia, 1999, Euskal Gramatika, Lehen Urratsak V: Mendeko perpausak 1, Bilbao, Euskaltzaindia.

Haraneder, J., 1740 [1990], Jesu Kristoren ebanjelio saindua, Klasikoen Gordailua. <http://klasikoak.armiarma.eus/idazlanak/H/HaranederEbanjelioa.htm>

Hualde, J. I. eta J. Ortiz de Urbina (eds.), 2003, A grammar of Basque, Berlin / New York, Mouton de Gruyter.

Lafon, R., 1943, Le système du verbe basque au XVIème siècle, Bordeaux, Delmas, reimpreso en San Sebastián / Donostia, 1980, Elkar.

Lafitte, P., 1962 [1944], Gramamaire basque: navarro-labourdin littéraire, reimpreso en Baiona, 1978, Ikas / Elkar.

Leizarraga, J., 1571, Iesus Krist Gure Iaunaren Testamentu Berria, Klasikoen Gordailua. <http://klasikoak.armiarma.eus/idazlanak/L/LeizarragaTesta.htm>

Mounole, C., 2011, Le verbe basque ancien: étude philologique et diachronique, tesis doctoral, Universidad del País Vasco.

Villasante, L., 1973, Axularren hiztegia, Arantzazu, Oñate, Jakin.