El inexistente monasterio de Yerga y el origen del monasterio de Fitero [Yergako monasterioa, existitu ez dena, eta Fiteroko monasterioaren jatorria]

Laburpena

Iberiar penintsulako lehen monasterio zistertarraren jatorria ilundu egin da artxiboak manipulatu zirelako; izan ere, monasterio horrek gorabehera handiak izan zituen: lehendabizi Niencebasen kokatu zuten, gero Castellón-Fiterora eraman eta, azkenik, Fiteroko bigarren monasterioan finkatu zuten behin betiko. Tartean dago Calatravako ordena militarraren sorrera (abentura bat); halaber, Gaztelako, Iruñeko eta Aragoiko erresumen arteko lurralde-gerrak, eta Calahorrako eta Tarazonako elizbarrutien artekoak, muga komunak –Fitero– eragindakoak. Horrek ekarri zuen jatorri mitiko bat sortzea, Yerga mendian egonen litzatekeen monasterio bati loturik. Alabaina, monasterio hori ez zen inoiz existitu.